چراغ سبز حاکمیت به اصلاحات‌

پیرموذن در این گفت‌وگو به تشریح و تبیین مهم‌ترین چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی کشور و آسیب‌شناسی عملکرد مجلس یازدهم پرداخت و عنوان کرد: « من شنیده‌ام که برخی از آقایان لاریجانی و جهانگیری خواسته‌اند که در صحنه قدرت حضور داشته باشند. اگر قرار است اصلاحاتی صورت بگیرد باید به شکلی باشد که همه اقشار جامعه در قدرت نماینده داشته باشند تا بتوانند مطالبات آنها را پیگیری کنند. البته از این نکته نیز نباید غافل شد که شاید برای اصلاحات کمی دیر شده باشد اما هنوز فرصت باقی است و می‌توان با اصلاحات دقیق و حساب شده چالش‌ها و تهدیدها را به فرصت تبدیل کرد. برای اینکه این اتفاق رخ بدهد نیز باید فضا را بازتر کرد تا نخبگان واقعی وارد صحنه شوند و اجازه ندهند تندروها همچنان برای کشور هزینه ایجاد کنند.» در ادامه ماحصل گفت‌وگوی «آرمان ملی» با این نماینده سابق مجلس شورای اسلامی را می‌خوانید. مجلس شورای اسلامی با وعده‌های زیادی شکل گرفت و عنوان می‌شد بار گفتمان انقلاب را به دوش بکشد. آیا در واقع چنین شد و عملکرد این مجلس به شکلی بود که سرمایه اجتماعی گفتمان انقلاب را افزایش بدهد؟

هنگامی که حضرت امام(ره) جمله معروف مجلس در رأس امور است را بیان می‌کردند گویا وضعیت امروز را حدس می‌زدند که رکن رکین جمهوریت نظام مورد خدشه قرار می‌گیرد و با اقدامات سلیقه‌ای مجلسی شکل می‌گیرد که درصدی از مردم در آن نماینده نداشته باشند. مجلس یازدهم بیش از آنکه به دنبال مطالبات اقشار مختلف مردم باشد بیشتر به دنبال افزایش سرمایه اجتماعی یک جریان خاص سیاسی بود. بدون تردید اگر اقشار مختلف مردم در مجلس نمایندگانی داشتند که مطالبات آنها را دنبال می‌کرد دیگر نیاز نبود کسی به خیابان‌ها بیاید و مطالبات آنها را دنبال کند. مثال بارز تفاوت دیدگاه‌ها بین اقشار مختلف مردم و برخی نمایندگان مجلس در طرح صیانت جلوه‌گر می‌شود. در شرایطی که اقشار مختلف مردم با استفاده از شبکه‌های اجتماعی مسائل اقتصادی و اجتماعی خود را دنبال می‌کنند برخی نمایندگان به دنبال محدود کردن شبکه‌های اجتماعی و اینترنت بودند. اتفاقی که در شرایط کنونی نیز رخ داده و پس از اعتراضاتی که در کشور صورت گرفت شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده و اینترنت نیز با محدودیت‌هایی مواجه شده است. این موضوع به خوبی نشان می‌دهد که رویکردی که نمایندگان مجلس یازدهم در پیش گرفته‌اند در راستای مطالبات اکثریت مردم نیست. ما باید به دنبال شکل گیری جامعه چند صدایی باشیم. همه اقشار جامعه باید در اداره کشور نقش داشته باشند.

مهم‌ترین نقاط ضعف مجلس یازدهم را در چه می‌دانید؟

به گزارش اقتصاددان به نقل از آرمان ملی ، عدم توجه به اولویت‌های مورد نیاز جامعه و عدم ارتباط مناسب با جهان از مهم‌ترین نقاط ضعف مجلس یازدهم بود. به هر حال در این مجلس مصوبه‌ای تصویب شد که شرایط را برای توافق هسته‌ای سخت کرد. اتفاقی که به‌رغم شعارهایی که دولت می‌داد تاکنون محقق نشده و نه تنها تحریم‌ها علیه ایران برداشته نشده، بلکه تحریم‌های جدیدی نیز علیه کشور اعمال شده است.

هنر مدیریت یک جامعه پل زدن بین ملت‌هاست. با مصوباتی که مجلس یازدهم داشت برجام به فرجام نرسید و این عامل باعث شد فشارهای معیشتی به مردم بیشتر شود و کشور با چالش‌های اقتصادی مواجه شود. در شرایط کنونی مهم‌ترین چالش کشور تورم است که نه مجلس برای آن برنامه‌ای داشته و نه دولت. تصمیماتی که در این زمینه اتخاذ شده نه تنها تورم را مهار نکرده، بلکه آن را افزایش داده که در نهایت باعث کاهش ارزش پول ملی شده است. در طول یک سال گذشته قیمت ارز در حدود۱۰ هزار تومان افزایش پیدا کرده است. این در حالی است که درصد بالایی از جمعیت کشور با سختی معیشت مواجه هستند. در شرایطی که دولت و مجلس برنامه‌ای برای بهبود وضعیت معیشتی مردم ندارند روز به روز مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم افزایش پیدا کرده است. بدون تردید یکی از دلایل اعتراضات اخیر در کشور چالش‌های اقتصادی و معیشتی است که در کشور وجود دارد.

اغلب نمایندگان مجلس کنونی از منتقدان جدی دولت حسن روحانی و گفتمان اصلاحات به عنوان حامی دولت روحانی بودند. آیا زمانی که مدیریت کشور به دست این افراد افتاد موفق شدند برنامه‌های بهتری برای مدیریت کشور ارائه کنند یا تنها به انتقاد از دولت روحانی می‌پرداختند؟

اگر ملاک عمل مسئولان قانون اساسی باشد کار به جایی نمی‌رسد که بخش‌هایی از جامعه به خیابان‌ها بیایند و اعتراض کنند. بنده زمانی که وارد مجلس شدم گمان می‌کردم باید براساس قانون اساسی و بینش سیاسی که انقلاب اسلامی تعیین کرده بود عمل کنیم. با این وجود پس از مدتی متوجه شدم که برخی از نمایندگان، قانون اساسی و منافع مردم برای آنها در اولویت‌های بعدی قرار دارد. نکته دیگر اینکه اغلب نمایندگانی که در مجلس حضور دارند به فکر دور بعدی انتخابات هستند و تلاش می‌کنند به شکلی عمل کنند که دوباره از حوزه انتخابیه خود رأی بگیرند. به همین دلیل برخی از اولویت‌ها را خیلی زود فراموش می‌کنند و به جای آن اولویت‌هایی را در نظر می‌گیرند که متناسب با مطالبات مردم نیست. اتفاق مثبتی که در دولت آقای روحانی رخ داد این بود که تعامل سازنده با کشورهای جهان در دستور کار قرار گرفت و رویکرد تنش‌زدایی در پیش گرفته شد. این در حالی است که مسئولان این رویکرد را ادامه ندادند و به همین دلیل هزینه اداره جامعه افزایش یافت. این اتفاق نیز باعث شده سرمایه اجتماعی در جامعه کاهش پیدا کند. یکی از نشانه‌های کاهش سرمایه اجتماعی همین اعتراضات اخیر در کشور است.

نمایندگان جبهه پایداری در مجالس گذشته نیز در مجلس حضور داشتند، اما در مجلس یازدهم موفق شدند نقش محوری پیدا کنند. تحلیل شما از رفتارشناسی جبهه پایداری در مجلس یازدهم چیست؟ این جبهه به چه میزان در سرنوشت و کارنامه مجلس یازدهم نقش داشته است؟

به نظر من برخی مشکلات مجلس شورای اسلامی ریشه در رویکردی دارد که جبهه پایداری در پیش گرفته است. حضرت امام(ره) در زمان پیروزی انقلاب فرمودند ما جمهوری اسلامی می‌خواهیم نه یک کلمه کمتر نه یک کلمه بیشتر. همه پشتوانه و سرمایه نظام جمهوری اسلامی از مردم است. به همین دلیل با هر فرد و گروهی که به این سرمایه و اعتماد آسیب بزند باید برخورد کرد. نمایندگان مجلس در ابتدای شکل‌گیری مجلس قسم یاد می‌کنند که حافظ قانون اساسی باشند و منافع مردم باشند. این قسم به معنای این است که نمایندگان باید مطالبات مردم را پیگیری کنند. شرایط مدیریت کشور توسط این گروه به شکلی است که در شرایط کنونی فرصت‌های زیادی را در بین کشورهای جهان از دست داده‌ایم.

یکی از فرصت‌هایی که می‌توانست بسیاری از مشکلات کشور را حل کند احیای برجام بود. من دل در گرو نظام دارم و قسم خورده‌ام که مدافع حقوق مشروع و قانونی مردم باشم. به همین دلیل آنچه می‌گویم از سر دلسوزی و تعهدی است که به نظام و انقلاب دارم. ما باید به جوهره انقلاب یعنی آزادی و حقوق ملت باز گردیم. اینکه برخی باورهای نسل جدید از بین رفته به دلیل رویکردهایی است که تندروها انجام داده‌اند.

آقای قالیباف در اظهارات اخیر خود از ضرورت اصلاحات در کشور صحبت کرده‌اند. آیا اصلاحاتی که وی عنوان می‌کند به دلیل شرایط امروز کشور و از سر ضرورت است یا رویکردی است که نهادهای حاکمیتی در دستور کار قرار خواهند داد؟ از سوی دیگر این اصلاحات تنها با کمک یک جریان سیاسی خاص امکان پذیر است یا جریان‌های سیاسی دیگر نیز باید به بازی گرفته شوند؟

من معتقدم هر فردی که در این کشور برای اصلاح وضعیت امروز جامعه و بهبود آن تلاش کند اصلاح‌طلب است. اصلاح‌طلبی ملک مطلق کسی نیست که ما برای اصلاح‌طلبی دیوار بکشیم و اجازه اصلاحات به کسی ندهیم. نکته دیگر اینکه ما در دولت اصلاحات کمترین میزان اختلاس و فساد اقتصادی را داشته‌ایم و از سوی دیگر تعامل مثبتی با جهان در پیش گرفته بودیم.

در شرایط کنونی جریان اصلاحات از ژنرال‌هایی برخوردار است که بتوانند در شرایط خطیر امروز کشور موثر واقع شوند و در مسیر حل مشکلات مردم حرکت کنند. من خبرهای غیررسمی شنیده‌ام که حاکمیت نسبت به اصلاحات چراغ سبز نشان داده است. این اصلاحات نیز تنها آن چیزی که آقای قالیباف عنوان می‌کنند نیست، بلکه شامل شخصیت‌هایی مانند آقای لاریجانی و جهانگیری نیز می‌شود. قبل از قالیباف آقای لاریجانی نیز اصلاح‌طلبی اصولگرایانه را تنها راه نجات کشور می‌دانستند.

جریانی که برای این افراد مانع ایجاد می‌کند و اجازه نمی‌دهد اصلاحات در کشور صورت بگیرد جریان منتسب به جبهه پایداری است. من شنیده‌ام که برخی از نزدیکان به اعضای شورای نگهبان از آقایان لاریجانی و جهانگیری خواسته‌اند که در صحنه قدرت حضور داشته باشند. اگر قرار است اصلاحاتی صورت بگیرد باید به شکلی باشد که همه اقشار جامعه در قدرت نماینده داشته باشند تا بتوانند مطالبات آنها را پیگیری کنند.

البته از این نکته نیز نباید غافل شد که شاید برای اصلاحات کمی دیر شده باشد اما هنوز فرصت باقی است و می‌توان با اصلاحات دقیق و حساب شده چالش‌ها و تهدیدها را به فرصت تبدیل کرد. برای اینکه این اتفاق رخ بدهد نیز باید فضا را باز‌تر کرد تا نخبگان واقعی وارد صحنه شوند و اجازه ندهند تندروها همچنان برای کشور هزینه ایجاد کنند.