عوامل تضعیف سرمایه اجتماعی

در دهه‌های اخیر، به‌دلایل مختلف، سرمایه اجتماعی ما ضعیف شده و در نتیجه، بی‌اعتمادی افزایش و مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی کاهش و روحیه مشارکت و همکاری کمرنگ شده است. ضعف سرمایه اجتماعی سبب بروز و یا تشدید بحران‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی شده است. برخی عوامل موثر در ضعیف شدن تدریجی سرمایه اجتماعی در ایران عبارتند از:
۱- وعده‌های انتخاباتی محقق نشده (توسط مسئولین در سطوح مختلف و همچنین کاندیداهای ریاست جمهوری، مجلس، شورای اسلامی و …).
۲- اخبار ناامیدکننده رسانه ملی (IRIB) در خصوص وقوع اختلاس‌ها، کلاهبرداری‌ها، فیش‌های نجومی، املاک نجومی، مدارک تقلبی بعضی از مسئولین ارشد، اجناس تقلبی، فساد اداری، رانت‌خواری، زمین‌خواری، کوه‌خواری، جنگل‌خواری، بازداشت (زندانی شدن) و یا فرار برخی مسئولان به خارج از کشور و …

۳- بی‌ثباتی قوانین و مقررات و تغییرات زیاد در آئین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و شیوه‌نامه‌ها (بعضی برخوردهای سلیقه‌ای)
۴- شرایط بد اقتصادی (تورم، گرانی، کاهش ارزش پول ملی، رکود اقتصادی، بیکاری، تبعات تحریم‌های سیاسی و اقتصادی، سوء مدیریت‌ها و …)
۵- فقر، نابرابری و تشدید آسیب‌های اجتماعی (اعتیاد، طلاق، افزایش سن ازدواج، بزهکاری، زندانیان، سرقت، کودکان کار، زنان بی سرپرست یا بدسرپرست، تصادفات جاده‌ای و …)
۶- کم‌توجهی به فرهنگ غنی و سابقه تمدنی ۷۰۰۰ ساله ایران (کمرنگ شدن عِرق ملی و وفاداری به وطن)
۷- بعضا کم توجهی به سرمایه‌های نمادین
۸- بعضی سیاه نمایی‌ها و اخبار منفی رسانه‌های اجتماعی و یا شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای
۹- بعضی خود تحقیری‌ها که سبب القای ناامیدی و به تدریج، کمرنگ شدن افتخارات و غرور ملی می‌شود
۱۰- بعضا مذمت ملی‌گرایی
۱۱- بعضی برخوردهای عوام‌فریبانه و نمایشی و تبلیغاتی (رویکردهای پوپولیستی و فریبکارانه)
۱۲- ضعف نظام آموزشی در سطوح مختلف (ترویج مدرک گرایی، غلبه جو رقابت بجای رفاقت، تک روی بجای کارِ گروهی و تیمی و مشارکتی …)
۱۳- ضعف عملکرد دستگاه‌های متولی حوزه فرهنگ و ارشاد
۱۴- بعضا بد عمل کردن افراد مشهور (سلبریتی‌ها) و تاثیر منفی ایشان بر دوستداران و دنبال کنندگان (فالورها)
۱۵- بعضا منیت‌ها، خودخواهی‌ها، غلبه نگاه صنفی و جناحی، اختلاف نظر (عدم اجماع نخبگانی) و یا کم کاری جامعه روشنفکر، بزرگان، خبرگان، نخبگان و سرمایه‌های نمادین
۱۶- بعضی برخوردهای تبعیض آمیز (بعنوان مثال، اختصاص امتیازات و یا سهمیه خاص به بعضی افراد به دلایل مختلف)
۱۷- بعضی نابرابری‌های اجتماعی
۱۸- بعضی اعمال نفوذها و یا سختگیری‌ها در خصوص ایجاد نهادهای مدنی (بعضا سختگیری وزارت کشور و یا فرمانداری‌ها در خصوص صدور مجوز برای تاسیس تشکل‌های مردم نهاد NGO)
۱۹- ضعف در نظام حکمروایی (تصدیگری بیش از حد دولت و کم توجهی به رشد بخش خصوصی و نهادهای مدنی)
با توجه به شرایط خاص کشور، انتظار می‌رود که مسئولان امر، بیش از پیش، به نقش و اهمیت سرمایه اجتماعی توجه کنند و عزم و اراده لازم جهت اعتماد‌سازی، شفاف‌سازی، مسئولیت‌پذیری، پاسخگویی و همچنین جلب و جذب مشارکت فعال همه دست‌اندرکاران در فرآیند تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری، سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و اجرا به‌وجود آید تا سرمایه اجتماعی تقویت شده و روحیه وفاق، همدلی، همیاری، مشارکت، دوستی، صلح و صفا بر همه آحاد جامعه طنین‌انداز شود.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع