سقوط ۶۷ درصدی درآمد سرانه ایرانیان

با بدتر شدن شرایط اقتصاد کلان، رکود اقتصادی و کاهش مداوم درآمد سرانه طی چند سال اخیر وضعیت فقرا در ایران نیز بدتر شده است؛ به‌طوری‌که بانک جهانی در جدیدترین گزارش خود از وضعیت فقر در ایران، از سه برابر شدن تعداد فقرا طی دوره‌ی ۲۰۱۹-۲۰۱۳ خبر داده است. البته رسانه‌های نزدیک به دولت سیزدهم این عملکرد را مربوط به دولت دوازدهم دانستند و از آن تبری جستند. دولت به ظاهر انقلابی سیزدهم، سال گذشته وعده داده بود که فقر مطلق را در همان سال ریشه‌کن کند و نگذارد فقر به سال ۱۴۰۱ برسد! این در حالی است که بر اساس آمار منتشر شده توسط همین دولت، ۳۸ درصد جمعیت برای گذران زندگی نیازمند کمک‌های معیشتی هستند.

فقر مطلق و فقر نسبی

ﻓﻘﺮ ﻣﻄﻠﻖ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﺎﺗﻮﺍﻧﻲ ﺩﺭ ﮐﺴﺐ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ کرده‌اند. به عبارت بهتر، فقر مطلق عدم دسترسی به سه نیاز اصلی خوراک، پوشاک و مسکن است و بر اساس معیارهای درآمدی روزانه یک دلار و ۹۰ سنت یا سه دلار و ۱۰ سنت در سطح جهان سنجیده می‌شود. ﻓﻘﺮ ﻧﺴﺒﻲ نیز ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﺎﺗﻮﺍﻧﻲ ﺩﺭ ﮐﺴﺐ ﻳﮏ ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻴﻦ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩﻫﺎﻱ ﺯﻧﺪﮔﻲ است ﮐﻪ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ‌ی ﻓﻌﻠﻲ، ﻻﺯﻡ ﻳﺎ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ. دسترسی مناسب به آب، انرژی، فراغت و آن چه به عنوان نیازهای غیرخوراکی از آنها یاد می‌شود. ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻓﻘﺮ ﻧﺴﺒﻲ ﺑﻪ ﻧﺎﺑﺮﺍﺑﺮﻱ ﺩﺭ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﻭ ﺛﺮﻭﺕ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﻣﻄﻠﻖ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ.

گزارش بانک جهانی

به گزارش اقتصاددان به نقل از اعتماد آنلاین،  همان‌گونه که اشاره شد بانک جهانی در گزارش‌های خود فقر مطلق را بر پایه درآمد روزانه ۱.۹ دلار برای هر نفر (بر اساس شاخص برابری قدرت خرید به قیمت ثابت سال ۲۰۱۱) تعریف می‌کند. بر این اساس در سال ۲۰۱۳ نسبت جمعیت دارای فقر مطلق به کل جمعیت در ایران معادل ۰.۲ درصد بوده است اما بر اساس این گزارش، این نسبت در سال ۲۰۱۹ (آخرین آمار منتشرشده از سوی بانک جهانی) با رشد سه برابری به ۰.۶ درصد افزایش یافته است.

بانک جهانی در گزارش خود اشاره می‌کند در سال ۱۹۹۰ با پایان جنگ هشت ساله حدود ۶.۲ درصد جمعیت ایران با فقر مطلق مواجه بوده‌اند که بالاترین رقم در تاریخ اقتصادی ایران است. این رقم در سال ۱۹۹۸ تقریباً نصف می‌شود و به ۲.۹ درصد کاهش می‌یابد. در سال ۲۰۰۵ با اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها نسبت افراد دارای فقر مطلق به کل جمعیت ایران تقریباً به یک‌پنجم جمعیت می‌رسد. این شاخص در سال ۲۰۱۳ به ۰.۲ درصد کاهش می‌یابد که کمترین رقم ثبت شده برای فقر مطلق در ایران بر اساس آمار بانک جهانی است. در سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ میزان فقر مطلق در ایران بدون تغییر و در سطح ۰.۴ درصد باقی می‌ماند اما در سال ۲۰۱۸ نسبت افراد دارای فقر مطلق به کل جمعیت ایران به ۰.۵ درصد افزایش می‌یابد و مجددا در سال ۲۰۱۹ به ۰٫۶ می‌رسد.

فقیر یا فقیرتر

بر اساس گزارش بانک جهانی، جمعیت زیر خط فقر شدید در ایران در سال ۲۰۱۹ معادل ۰٫۶ درصد از کل جمعیت بوده است. به عبارتی حدود نیم میلیون ایرانی در این سال فقیر مطلق بوده و در دسترسی به خوراک، پوشاک یا مسکن مشکل داشته‌اند. این در حالی است که ارقام رسمی داخل ایران از فقر وضعیت دیگری را نشان می‌دهند. آمار به دست آمده از پایگاه رفاه ایرانیان نیز نشان می‌دهد شش میلیون و ۴۴۴ هزار خانوار در سه دهک پایین درآمدی قرار دارند که این شش میلیون خانوار شامل ۲۶ درصد از کل جمعیت ایران است. به عبارت دیگر ۲۶ درصد از جمعیت کشور برای نیازهای اولیه‌شان نیازمند کمک‌های دولتی هستند. از دیگر سو، بر اساس آخرین آمار منتشرشده توسط معاونت رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، حدود ۳۸ درصد از جمعیت ایران در فقر به سر می‌برند و نیازمند کمک‌های معیشتی هستند. به نظر می‌رسد سطح فقر بسیار گسترده‌تر از ارقامی باشد که توسط بانک جهانی ادعا شده است.

درآمد سرانه

معیار دیگری که گستردگی فقر را نشان می‌دهد درآمد سرانه است که در گزارش بانک جهانی نیز ملاک عمل قرار گرفته است. بر اساس گزارش بانک جهانی، درآمد سرانه ایرانیان از ۸۳۸۹ دلار در سال ۲۰۱۱ با روندی کاهشی به کمتر از نصف در شش سال بعد رسیده (۴۰۴۶ دلار) و سپس با کاهشی شدیدتر به ۲۷۵۶ دلار در سال ۲۰۲۰ سقوط کرده است. درواقع یک دوره‌ی ده ساله قدرت خرید در ایران با ۶۷ درصد کاهش مواجه شده است. به عبارت دیگر قدرت خرید در سال ۲۰۲۰ یک‌سوم قدرت خرید در سال ۲۰۱۱ است. کاهش درآمد سرانه به معنای فقیرتر شدن جامعه در طول زمان است. با روند کاهشی درآمد سرانه طی یک دهه‌ی گذشته با قطعیت می‌توان گفت تعداد بیشتری از ایرانیان گرفتار تامین معیشت خود شده‌اند.

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

ع