راهکارهای زیربنایی خروج مهندسان مشاور از بحران

داریوش مختاری، کارشناس ارشد فعال مهندسین مشاور، برخی راهکارهای زیربنایی و بلندمدت برای خروج مهندسان مشاور استان از بحران مالی و صنفی را از ایشان جویا شدیم.

  به گزارش اقتصاددان به نقل از آنا،    در رزومه کاری تان همکاری با بیش از ٢۵ شرکت مهندسین مشاور در استان و کشور دیده می شود و یقینا به طور زیربنایی با مشکلات مشاوران آشنایید. در اینجا، ابتدا فهرست وار، راهکارهای خروج مهندسان مشاور از بحران موجود را برشمارید.
وقتی از نگاه بنیادین سخن گفته می شود بهتر است به جای فهرست بندی مشکلات، از همان دریچه آسیب شناسی انجام گرفته، راهکارها استخراج شود. با نگاهی بنیادین به این عرصه کلیدی فعالیت در توسعه استان، این پرسش پیش می آید که چرا صنفی که میانگین تحصیلات کارکنان آنها کارشناسی ارشد می باشد و عموما افراد توانمند و علاقمند و نوآور در تخصص خود هستند و دارای توان تهیه گزارش های فنی هستند که نیازمند مهارت و خلاقیت و دانش کافی است، در یک ضعف عمومی در انجام کارهای گروهی و صنفی قرار گرفته اند.
به طور معمول این آسیب به میزان کمتری شامل صنف های دیگر و حرفه های دیگر از جمله کانون وکلا و یا کانون کارشناسان رسمی دادگستری یا صنف های حرفه ها و مشاغل هست. افرادی که در سایر صنوف هستند، بهتر با یکدیگر تعامل می کنند. تحمل می کنند. وفادار به مصوباتشان هستند.
ولی می بینیم که صنف مهندسان مشاور، عموما یک اجتماع منسجم و هماهنگ نیستند و در فرایند مناقصه ها، هیچگونه نظم صنفی و پذیرش و تحمل همکاران وجود ندارد. هرگز نمی توانند از اجحاف سازمان های بیمه و مالیات در تعامل و گفتگو با سازمان های ذیربط دفاع کنند. قیمت تمام شده خدمات مهندسی به طور معمول چند برابر مبلغ قراردادها می باشد و در همان حال شرکت های مهندسان مشاور استان با زیان انباشته روبرو هستند.
در نتیجه، آنچه شاهد بودیم، این بوده است که شرکت های مهندسین مشاور به عنوان رقبای یکدیگر، مسیری را در این سالها گذراندند که یکدیگر را ضعیف کردند و همان مشکلات و معضلات پیش گفته در مصاحبه های پیشین را پدید آورده اند.

بحث رقابت بازیگران یک عرصه پیش آمد. کاربرد نظریه بازی ها در این خصوص چیست؟
شرکتهای مهندسین مشاور در همان حال که یک شخصیت حقوقی مستقل قلمداد می شوند، رقیب یکدیگرند و در همان حال که علاقمندند منافع خود را بیشینه کنند ناچارند که نیم نگاهی به فعالیت جمعی و گروهی داشته باشند.
نظریه بازی ها در ابتدای شکل گیری بر پایه جمع مساوی صفر بودِ نظریهٔ بازی تلاش می‌کند تا رفتار ریاضی حاکم بر یک موقعیت راهبردی (تضارب منافع) را مدل‌سازی کند. این موقعیت، زمانی پدید می‌آید که موفقیتِ یک فرد وابسته به راهبردهایی است که دیگران انتخاب می‌کنند. هدفِ نهاییِ این دانش، یافتنِ راهبردِ بهینه برای بازیکنان است.
در ابتدا نظریهٔ بازی معادل با بازی مجموع-صفر بود، که در آن سود (یا زیان) یک شرکت‌کننده، دقیقاً متعادل با زیان‌های (یا سودهای) سایر شرکت کنندگان می‌باشد و بازیکن‌ها چیزی را به دست می‌آورند که بازیکن دیگری آن را از دست داده باشد.
نظریه بازی در مطالعهٔ طیف گسترده‌ای از موضوعات کاربرد دارد. از جمله نحوه تعامل تصمیم گیرندگان در محیط رقابتی به شکلی که نتایج تصمیم هر عامل، مؤثر بر نتایج کسب شده سایر عوامل می‌باشد.
یکی از اصلی‌ترین شرایط بکارگیری این نظریه در تحلیل محیط‌های رقابتی، وفاداری عوامل بازیگر در رعایت منطق بازی است. در صورتی که این پیش شرط به هر دلیل رعایت نشود، یا بایستی در انتظار نوزایی ساختار جدید دیگری از منطق تحلیلی بازیگران رقیب بود یا به دلیل دشواری پیش‌بینی نتایج بازی یا گزینه‌های مورد انتظار تصمیم گیرنده به سراغ سایر روش‌های تحلیل در یک چنین محیط‌های تصمیم‌گیری رفت.

پس پایه فکری مساله، یعنی همفکری و همکاری در مسایل مشترک دارای اشکال هست. پیوند علوم اجتماعی به اقتصاد و نظریه بازی ها چیست؟
علوم اجتماعی و مشخصا جامعه شناسی، شیوه همکاری گروهی را تعیین می کند. اینکه چگونه با افزایش دامنه روابط اجتماعی، احترام اجتماعی، اعتماد بین بازیگران و سایر عوامل بین گروهی، زمینه کار گروهی فراهم شود. حوزه عمل نظریه بازی ها، فراهم کردن اصول و مبانی و چگونگی فعالیت بازیگران برای بیشینه کردن سود جمعی است.
اصل مهمِ نظریه بازی‌ها بر بخردانه بودن رفتار بازیکنان است. بخردانه بودن به این معناست که هر بازیکن تنها در پی بیشینه کردنِ سودِ خود بوده و هر بازیکن می‌داند که چگونه می‌تواند سودِ خود را بیشتر کند.
به عبارت ساده‌تر یک بازی مجموع صفر یک بازی برد-باخت است و به ازای هر برنده همواره یک بازنده وجود دارد.
اما در بازی‌های مجموع ناصفر راهبردهایی وجود دارد که برای همهٔ بازیکنان سودمند است. راهی که مهندسان مشاور باید بیاموزند و به آن عمل کنند.
تجربه نداشتن روحیه جمعی در میان داخش آموختگان نشان می دهد که دروس جامعه شناسی عمومی و روانشناسی عمومی لازم است برای هر رشته تحصیلی گنجانده شود. یا دست کم انجمن مهندسین مشاور دوره های لازم را برای اعضا تدارک ببیند.

و اگر بخواهیم کاربردی تر صحبت کنیم.
به طور معمول کار به جایی رسیده است که شماری از کارفرمایان نه تنها مشاوران را به حساب نمی آورند بلکه صرفا آنها را یک ابزار اجرایی در اختیار کارفرما می دانند و این بسیار بد است. گاهی واحدهای بازرسی یا حراست برخی دستگاه های اجرایی در کاهش شدیدتر تعرفه ها و برآورد اعتبار مطالعات و یا حتی بدتر از آن انجام مطالعات، دخالت غیرقانونی و خارج از شرح وظایف اداری شان می کنند که باید انجمن مهندسان مشاور دفاعیه لازم را از وضعیت ناگوار مهندسان مشاور در چنین مواردی داشته باشد.
یا اینکه حقوق نفرماه برای یک کارشناس با بیش از دو دهه رزومه کاری تخصصی، معادل حقوق پایه اداره کار در نظر گرفته می شود. بسیاری از مشاوران از عهده پرداخت همین میزان حقوق هم بر نمی آیند و شرکت های خود را در وضعیت نیمه تعطیل نگه داشته اند.
در چنین شرایطی انگیزه برای کار جمعی افزایش می یابد. لازم است یک آیین نامه داخلی در خصوص شیوه همکاری شرکت ها با یکدیگر تهیه و تصویب شود و بر مبنای آن در چهارچوب قانون مناقصات، مشاوران به رقابت با یکدیگر بپردازند که البته تهیه آن ریزه کاری های بسیاری دارد.

یعنی، مغز بحران همان تعرفه ها می باشد…
تعرفه های خدمات مهندسین مشاور، گرانیکاه فعالیت این حوزه کلیدی در توسعه استان است. ولی مهمتر از آن، چگونگی افزایش تعرفه ها می باشد. این چگونگی یعنی اینکه چگونه می توان تعرفه ها را به صورت معقول و منصفانه افزایش داد. لازم است بین تبانی و دفاع از حقوق صنفی که حق طبیعی مشاوران است، تفاوت قائل شد.
برای حل مساله لازم است بین دستگاه های دولتی، شرکت های مهندسین مشاور و دستگاه مادر یعنی سازمان مدیریت و برنامه ریزی، تعامل و تعادل برقرار کرد.
به این ترتیب که سازمان مدیریت و برنامه ریزی برای اصلاح تعرفه ها در کنار دفاعیه صنف مهندسان مشاور گام بردارد. در این خصوص باید مبنای مناسب یافت. از جمله اینکه دستمزد ناپایدار در بخش خصوصی به مراتب بیشتر از دستمزد پایدار کارکنان دولتی باشد. البته هر کدام از اقلام جای بحث دارد و یا اینکه در حوزه های مختلف مبنای نفر ماه و برآوردها را باید تعیین کرد. در متن صنف مهندسان مشاور، اصلاحات زیادی لازم است. گردش نخبگان و چرخش اعضای هیات مدیره با رعایت برخورداری از تجربه و اعتبار پیشکسوتان این حوزه یک ضرورت است.
تهیه یک مرامنامه اخلاقی و شیوه نامه همکاری بین مهندسان مشاور برای شرکت در مناقصات مورد علاقه شان از دیگر مسایل هست.
مساله این هست که وقتی یک فعالیت، وضعیت صنفی پیدا می کنند. معنای ساده آن این است که باید به یک اصول مشترک حرفه ای پایبند بود.
تاکنون، این زمینه برای تدوین اصول مشترک در استان فراهم نشده است. در همان حال، چگونگی متعهد ماندن مهندسان مشاور به این اصول نیز در مرحله بعد، باید حل و فصل شود.

لطفا بیشتر توضیح بدید.
نمی توان از مدیر یا کارشناس سازمان مدیریت و برنامه ریزی انتظار داشت از حقوق مهندسان مشاور دفاع کند. وظیفه هر مدیر یا کارشناس دولتی، دفاع و اجرای قانون هست. بلکه این وظیفه صنف مهندسان مشاور است که از حقوق خود دفاع کنند. با این حال هنوز چاره ای برای اجحاف مشاوران در حق یکدیگر با شکستن قیمت هایی که خودشان محل بحث هستند، اندیشیده نشده است. شاید چنین راهکارهای یادشده، سنگ بنای یک تحول اساسی در این زمینه باشد.

چگونه همگرایی لازم پدید خواهد آمد؟
در دنیای عمل و بیرون از کاغذ و گفتار درمانی، باید شیوه نامه مناسب برای هماهنگی مشاوران در مناقصه های مورد علاقه‌شان، تدوین و مورد تصویب انجمن قرار گیرد.

خواننده معزز سلام ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر بالا در پایین صفحه ( ثبت دیدگاه) موجب امتنان است .

ع