تاریخ انتشار : شنبه 21 خرداد 1401 - 22:37
کد خبر : 90675

درس‌های دردناک تحریم‌ ایران برای روسیه

درس‌های دردناک تحریم‌ ایران برای روسیه

سال‌ها ایران عنوان دارنده بیشترین تحریم‌های بین‌المللی را یدک می‌کشید، حالا اما بعد از حمله پوتین به اوکراین این روسیه است که بیشترین تعداد تحریم‌ را متحمل می‌شود. هرچند که اقتصاد روسیه و ایران متفاوت است و روسیه به عنوان کشوری عضو گروه ۲۰ اقتصادی ۷برابر ایران دارد، با این حال ایران به عنوان کشوری

سال‌ها ایران عنوان دارنده بیشترین تحریم‌های بین‌المللی را یدک می‌کشید، حالا اما بعد از حمله پوتین به اوکراین این روسیه است که بیشترین تعداد تحریم‌ را متحمل می‌شود. هرچند که اقتصاد روسیه و ایران متفاوت است و روسیه به عنوان کشوری عضو گروه ۲۰ اقتصادی ۷برابر ایران دارد، با این حال ایران به عنوان کشوری نفتی و با جمعیت حدود ۸۴ میلیون نفر و نزدیک به روسیه، همچنان می‌تواند بهترین تصویر را برای آنچه ممکن است زندگی تحت تحریم به روس‌ها تحمیل کند، ارائه دهد.

بلومبرگ می‌گوید درس‌های اصلی که مقامات روسیه مشتاقانه خواهان آموختن آن از ایران هستند، این است که چگونه این کشور بدون تسلیم شدن در برابر فشارهای خارجی دوام آورده است. تجربیات ایران از تکنیک‌های خرید و فروش‌های پنهانی در مقیاس صنعتی تا استفاده از حفره‌ها و سوراخ‌های تحریم برای روس‌ها مفید خواهد بود. با این حال درس‌های تحریمی ایران برای روسیه وجوه دیگری هم دارد که مورد توجه بلومبرگ قرار گرفته است. درس‌هایی که نشان می‌دهد که زنده ماندن و بقا تحت تحریم‌ها بدون درد نخواهد بود.

درس‌هایی که روس‌ها مشتاق یادگیری از ایران هستند

مقامات روس بسیار تمایل دارند که بدانند ایران چگونه در شرایط تحریم به بقای خود ادامه داده است. در ماه آوریل، روسیه میزبان یک مجمع تجاری بزرگ ایران بود. اواخر ماه گذشته هم الکساندر نواک، معاون نخست وزیر در امور انرژی، به تهران رفت تا با همتایان خود در مورد مسائلی چون راه‌های تجارت با ارزهای محلی و فرار از تحریم‌های دلار آمریکا گفت‌وگو کند.

یکی از مقامات ارشد روسیه نیز به بلومبرگ گفته است بخش دولتی این کشور به طور فزاینده‌ای در حال شبیه‌سازی تجربیات ایران به عنوان یک تولیدکننده بزرگ نفت تحت تحریم‌ها است. به گفته این مقام مسئول که به دلیل حساسیت موضوع خواسته نامش فاش نشود، در ابتدای تحریم‌ها زندگی دشوار خواهد بود. اما با گذشت از این مرحله دشوار، اقتصاد شروع به رشد خواهد کرد. به باور روس‌ها این شبیه آن چیزی است که در دهه ۱۹۹۰ پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی اتفاق افتاد. این مقام روس افزوده است: تحریم‌ها چندان ترسناک نیستند.

همایون فلکشاهی، تحلیلگر ارشد Kpler نیز بر این باور است که در حوزه تولید و صادرات نفت ایران درس‌های بزرگی برای روس‌ها دارد. به گفته او، تحت تحریم‌ها، چین کلید حفظ صادرات نفت ایران بود. این درسی است که روسیه قبلا آموخته و فروش نفت به چین را از زمان شروع جنگ افزایش داده است. با این حال، تجربه ایران در زمینه‌های دیگر هم برای روسیه مفید خواهد بود. یکی این است که هرچند معافیت‌های تحریمی و قیمت‌های بالای نفت می‌تواند تأثیر تحریم بر درآمدهای نفتی و بودجه را خنثی کند، اما به محض کاهش قیمت‌ها لایه حفاظتی از بین می‌رود. دومین درس یادگیری شبکه پیچیده صادرات نفت با دور زدن تحریم‌ها است. به گفته فلکشاهی، ایران نفت را در نفتکش‌هایی ذخیره می‌کند که فرستنده‌های خود را خاموش می‌کنند تا در مواقع حساس (اغلب با رسیدن به آب‌های مالزی) ناپدید شوند. در آنجا آنها محصول را به کشتی‌های دیگری که می‌توانند به طور آشکار از تنگه مالاکا عبور کنند، منتقل می‌کنند و به این شیوه نفت را به بازارهای آسیایی می‌رسانند.

تخصص ایران در بستن چرخشی چاه‌های نفت درس فنی است که می‌تواند روسیه از آن استفاده کند. اگر چاه نفت بیش از چند ماه تعطیل شود، می توانند برای همیشه آسیب ببینند، از این رو تولید چرخشی و متناوب از چاه‌های نفت در دوران تحریم و افت تولید بسیار مهم است. با توجه به تولید بیشتر روسیه در منطقه اورال شمالی، جایی که زمستان‌ها می‌تواند شدید باشد، این موضوع اهمیت بیشتری دارد. فلکشاهی می‌گوید: «تا به حال چنین کاهش بزرگی در تولید در روسیه انجام نشده است.»

 

بخش‌های دردناک تحریم

به گزارش اقتصاددان به نقل از بورسان  ، اگر چه اقتصاد کشور در نهایت با تحریم‌ها سازگار می‌شود و زندگی ادامه می‌یابد، اما به گفته بلومبرگ بررسی‌ها نشان می‌دهد که تحت تحریم هزینه‌های زندگی استاندارد و رشد اقتصادی بسیار بالا خواهد بود.

کوچک شدن اقتصاد: تهران از زمان بحران گروگان‌گیری در سفارت آمریکا در سال ۱۹۷۹ مشمول تحریم‌ و مجازات‌های اقتصادی بوده است، با این حال می‌توان گفت از زمان افشای برنامه هسته‌ای، این تحریم‌ها شدیدتر شده‌اند. تهران دو بار، در سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۸، به دلیل تحریم‌ها از اقتصاد جهانی جدا شده است و به فاصله دو سال بعد از این تحریم‌ها تولید ناخالص داخلی کشور به ترتیب حدود ۵ و ۳.۵ درصد کاهش یافته است.

افت درآمد سرانه ایران با اعمال تحریم‌ها
افت درآمد سرانه ایران با اعمال تحریم‌ها

کاهش حجم تجارت حتی با کشورهای دوست: چین بزرگترین امید برای جایگزینی بازارهای نفت از دست رفته، سرمایه‌گذاری و واردات فناوری برای ایران و حالا برای روسیه است. با این حال این کشور در نهایت در تعاملات با ایران قدری عقب‌نشینی کرد چراکه چین و شرکت‌های چینی تمایلی به درگیر شدن مستقیم با تحریم‌های ثانویه ایالات متحده نداشتند. در حالی که چین بزرگترین شریک تجاری ایران در سال ۲۰۲۱ باقی ماند اما حجم تجارت این کشور کمتر از نیمی از ۳۲ میلیارد دلار ثبت شده در سال ۲۰۱۸ و پیش از شروع تحریم‌ها بود.

محدودیت واردات کالا و فناوری: تلاش برای جایگزینی واردات تنها تا حدی موفقیت آمیز بود. به عنوان مثال، ایران قادر به خرید هواپیماهای مدرن نبود، در حالی که کشورهای همسایه از جمله روسیه و ترکیه به راحتی در حال خرید یا اجاره هواپیما بودند. پروژه ۴۰ میلیارد دلاری ایران برای خرید هواپیما از شرکت بوئینگ و ایرباس با خروج ترامپ از برجام در سال ۲۰۱۸ ناکام ماند.

کاهش تولید و صادرات نفت: تأثیر تحریم بر تولید و صادرات نفت ایران تا پایان سال ۲۰۱۹ بسیار شدید بود و تنها در سال جاری قدری شرایط تحت تاثیر تحریم‌های روسیه و جهش قیمت نفت قدری بهبود یافت. ایران در سال‌های تحریم در توسعه میادین مشترک با همسایگان خود عقب مانده است. به طور مثال عراق در سال ۲۰۱۰ اندکی کمتر از همسایه بزرگ‌تر خود(ایران) نفت صادر می‌کرد. اما در ظرف ۱۰ سال میزان صادرات نفت این کشور به بیش از ۴ میلیون بشکه در روز رسید در حالی که ایران در سال ۲۰۲۰ حدود ۴۰۰ هزار بشکه در روز نفت صادر می‌کرد؛ این یعنی صادرات نفت عراق ۱۰ برابر ایران بوده است. این کشور همچنین تقریبا دو برابر ایران نفت تولید کرده است. این در حالی است که عراق و ایران میادین نفتی مشترک عظیمی با هم دارند. از جمله می‌توان از میدان نفتی آزادگان یاد کرد که دارای حجم نفتی بالغ بر ۳۸ میلیارد بشکه است.

افت صادرات نفت ایران تحت تاثیر تحریم و مقایسه آن با صادرات نفت عراق
افت صادرات نفت ایران تحت تاثیر تحریم و مقایسه آن با صادرات نفت عراق

خروج سرمایه‌گذاران و همکاران خارجی: خروج توتال و حتی شرکت چینی سی‌ان‌پی‌سی‌آی از طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی نمودی از این موضوع است. البته عدم همکاری شرکت‌های خارجی با ایران معطوف به غول‌های نفتی و پروژه‌های بزرگی چون پارس جنوبی نبوده و شرکت‌های کوچک و گم‌نام هم از همکاری با ایران منصرف شده‌اند. آنطور که احمد نوروزی، مدیر عامل کلیک، شرکتی که با شرکت‌های خارجی تعامل دارد گفته است که پیش از تحریم‌ها درآمد این شرکت به ۲۸ میلیون دلار در سال می‌رسیده اما حالا به حدود یک‌دهم تقلیل یافته است.

ابهام اقتصادی و افزایش عدم شفافیت: به گفته محمود خاقانی، مدیرکل سابق امور دریای خزر وزارت نفت، اتکای شدید ایران به چین در شرایط تحریم، هزینه‌های واردات را به دلیل نبود گزینه خرید کالا از جای دیگر افزایش داد. این در حالی بود که برخی در این میان از صادرات با دور زدن تحریم‌ها و انحصار واردات سودهای هنگفتی کسب می‌کردند. خاقانی می‌گوید: «ایران ثروت معدنی زیادی دارد، طلا، مس، آهن و … هیچکس نمی‌داند چه کسی اینها را صادر می‌کند یا چه کسی از آن درآمد کسب می‌کند. ما اقتصاد تاریکی داریم و منتفعان این شرایط(کاسبان تحریم) اجازه شفافیت را نمی‌دهند.»

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

 

ع

ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰
  • نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
  • نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

اقصاددان رسانه با مجوز برخط اخبار اقتصاد - فناوری - کسب و کار - اجتماعی و ....