خروج رفع تحریم نفتی ایران از اولویت های بایدن

اگر تحریم‌های نفتی ایران برداشته شود، جمهوری اسلامی می‌تواند به سرعت به صادرات ۴ میلیون بشکه در روز خود بازگردد مانند اتفاقی که در ۲۰۱۶ پس از برداشته شدن تحریم‌ها افتاد. ولی این کار در اولویت برنامه‌های بایدن قرار ندارد.  وقتی جو بایدن در این هفته به ریاست جمهوری آمریکا برسد، مسائل مهم زیادی برای حل کردن دارد و ایران احتمالاً در اولویت آن نیست.

به گزارش اقتصاددان به نقل از اسکناس ،   رئیس جمهور منتخب آمریکا قول داده به توافقنامه اقلیمی پاریس و قرارداد اتمی ایران بازگردد. وی در وب سایت خود اعلام کرده در اولین روز ریاست جمهوری‌اش دوباره به توافقنامه اقلیمی پاریس ملحق می‌شود ولی رویکرد آن نسبت به ایران که شامل برداشتن تحریم‌های نفتی این کشور می‌شود، در اولویت پایین‌تری قرار دارد و زمان بیشتری طول می‌کشد.در ۲۰۱۵ ، هم جمهوری‌خواهان و هم دموکرات‌ها مخالف بسته شدن قرارداد اتمی ایران بودند و این مخالفت هنوز هم وجود دارد. اگر تحریم‌های نفتی ایران برداشته شود، جمهوری اسلامی می‌تواند به سرعت به صادرات ۴ میلیون بشکه در روز خود بازگردد مانند اتفاقی که در ۲۰۱۶ پس از برداشته شدن تحریم‌ها افتاد. ولی این اتفاق به این زودی‌ها نمی‌افتد.مجلس ایران هم ماه گذشته به پایان بازرسی‌های بین المللی از سایت‌های اتمی کشور در صورت برداشته نشدن تحریم‌های آمریکا علیه بخش‌های نفت و بانکداری آن رأی داد.بنابراین اکثر خریداران نفت ایران باید منتظر باشند. اگر تحریم‌های آمریکا و جریمه‌های آن برای خرید نفت ایران وجود داشته باشد، پالایشگاه‌های اروپا، ژاپن، کره جنوبی و هند تمایلی به نفت این کشور نشان نخواهند داد.چین علاقه‌مند به واردات نفت خام از ایران است تا  بتواند کاهش صادرات نفت عربستان را جبران کند ولی مقادیر زیادی از نفت خام ایران که در ماه‌های اخیر به چین فرستاده شده هنوز هم فروخته نشده‌اند. به نظر نمی‌رسد صادرات نفت خام ایران به این زودی‌ها افزایش یابد.

بازگشت ایران به بازار نفت؟

با فرض اینکه قصد بایدن برای بازگشت آمریکا به برجام جدی باشد، آیا مسیر احیای این توافق، مسیر همواری است؟ باید گفت حداقل در کوتاه‌مدت نمی‌توان چنین انتظاری داشت. چرا؟ ترامپ میراث قابل‌توجهی برای بایدن به جای گذاشته است! نیویورک‌تایمز در گزارشی چالش‌های پیش روی سیاست خارجی دولت بایدن را فهرست کرده است که روابط سرد چین و آمریکا، فاصله گرفتن آمریکا از متحدان اروپایی، ایجاد تنش‌هایی در رابطه با روسیه، مشکلات پناهجویان و همین‌طور خروج از برجام و تلاش ایران برای انباشت اورانیوم غنی‌شده از جمله آنها عنوان شده است. طبیعی است بایدن برای نظم دادن به اولویت‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مدنظر خود در ایالات متحده به چند ماه زمان نیاز دارد؛ مضاف بر اینکه شیوع کرونا مهم‌ترین بحران پیش روی او پس از استقرار در کاخ ریاست‌جمهوری خواهد بود. افزون بر این، بازنگری و توافق دوباره بر سر مفادی که پیش‌تر با صرف مدت زمان طولانی مورد توافق قرار گرفته بوده کار آسانی نیست.اما با فرض ایجاد گشایش‌هایی در صادرات نفت، آیا ایران می‌تواند به سرعت و به آسانی به بازار نفت بازگردد؟ اگرچه شرکت ملی نفت ایران با تمهیدات خود، این آمادگی را دارد که همانند دوره پیش، در مدت زمان کوتاهی تولید را به حداکثر برساند اما همه چیز در گرو عرضه نیست؛ وجود مازاد نفت از یک سو و کمبود تقاضا در بازار که طی ماه‌های اخیر به‌ویژه متأثر از رکود اقتصادی ناشی از کرونا شکننده‌تر شده، مؤلفه‌های تعیین‌کننده‌ای به شمار می‌روند. اوپک که چهار سال پیش با روی کار آمدن ترامپ و مدنظر قرار دادن برنامه‌های وی برای افزایش سهم تولیدکنندگان نفت خام آمریکا، از تغییر توازن قدرت در بازار نفت نگران بود، امروز هم با توجه به پیش‌بینی‌هایی که از سیاست‌های متفاوت بایدن در قبال کشورهای عربی، روسیه، ایران و ونزوئلا مطرح می‌شود، دل‌نگران است. این نکته را هم باید در نظر داشت که بازگرداندن تولید نفت ایران به شرایط عادی، افزون بر مصائب فنی و عملیاتی، به اعتبارات‌ قابل توجهی نیاز دارد. حسن روحانی، رئیس‌جمهوری درباره بازگشت ظرفیت تولید نفت ایران در دوره قبلی تحریم می‌گوید: «وقتی نفت استخراج نمی‌شود، پس از مدتی به خط کردن آن هزینه برمی‌دارد.

ع