حمل ونقل شهری از دیدگاه حقوق شهروندی
حق شهروندی ایجاب می کند که تأمین مالی پروژههایی مانند بزرگراهها، اتوبانها، روگذرها و زیرگذرهای بزرگ نه از بودجه عمومی شهر که از سهم شهروندان کمتر برخوردار است و باید صرف توسعه حمل و نقل عمومی شود بلکه از جیب کاربران و استفادهکنندگان آن زیرساختها برداشته شود. به گزارش اقتصاددان، دکتر سید محسن طباطبایی مزدآبادی
حق شهروندی ایجاب می کند که تأمین مالی پروژههایی مانند بزرگراهها، اتوبانها، روگذرها و زیرگذرهای بزرگ نه از بودجه عمومی شهر که از سهم شهروندان کمتر برخوردار است و باید صرف توسعه حمل و نقل عمومی شود بلکه از جیب کاربران و استفادهکنندگان آن زیرساختها برداشته شود.
به گزارش اقتصاددان، دکتر سید محسن طباطبایی مزدآبادی دبیر کل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران گفت:سیستمهای حمل و نقل شهری نقشی اساسی در شکلدهی به ساختار فضایی و اجتماعی شهرها دارند. بنابراین سیاستهای حمل و نقل، پیامدهای مهمی در رواج نابرابری شهری یا ایجاد شهر عادلانه دارند. شهرهایی که سیستم حمل ونقل شهری آن مبتنیبر حمل و نقل موتوری است بهسمت شهر ناعادلانه حرکت میکنند؛ زیرا استفاده کنندگان از وسایل نقلیه خصوصی باعث ایجاد ترافیک آلودگی و ازدحامی میشوند که هزینه آن بر دوش تمام مردم شهر است. دستیابی به شهری پایدار، پاک، سالم، امن و ایمن و داشتن جامعه شهری مسئولیتپذیر نیازمند آگاهی از حقوق و مسئولیتهای شهروندی است و ساخته و پرداخته کردن یک شهروند آگاه به حقوق خود و همچنین مطلع از وظایف و مسئولیتهای خود، از جمله چالشهای اصلی مدیریت شهری در جوامع نوین شهری است. بیتردید یکی از حقوق اصلی شهروندان حق جابهجایی و حمل و نقل مطلوب است. حملونقل باکیفیت، ایمن، مقرون به صرفه و مهمتر از اینها عادلانه و منصفانه، از شاکلههای حقوق شهروندی است. ادغام عدالت در برنامهریزی شهری به نحوی که صدای شهروندان به حاشیه رانده شده نیز در طرحها و برنامههای شهری شنیده شود، دل مشغولی سالهای اخیر برنامه ریزان شهری است. اگرچه شهرهای ثروتمند همیشه گزینههای مطلوبی برای حمل و نقل باکیفیت و پایدار هستند اما لزوما ثروت شهری مترادف عدالت در حمل و نقل نیست، بلکه استراتژیها و سیاستگذاریها هم در این زمینه بسیار مهم هستند. عدالت در برنامهریزی حمل و نقل شامل شاخصهای متعددی است که از جمله آنها دسترسی است. دسترسی به این معناست که هر شهروندی باید در یک فاصله معقول از انواع روشهای حمل و نقل عمومی قرار داشته باشد و بتواند با طی فاصله کوتاهی به ایستگاههای مترو و اتوبوس، بیآرتی و سایر شیوههای حمل و نقل دسترسی داشته باشد. حق دسترسی سریع به حمل و نقل عمومی از جمله حقوقی است که شهروندان را قادر میسازد به نیازمندیهای بهداشتی، آموزشی، اشتغال و کسب و کار خود پاسخ مطلوب دهند. چنانچه شهری دسترسی عادلانه به حمل و نقل به خصوص حمل و نقل عمومی را در تمام نقاط خود ارائه دهد باعث توانمند سازی شهروندان میشود تا بتوانند تغییرات محیط شغلی و سکونت را بهخوبی مدیریت کنند. این امر درخصوص زیرساختهای دوچرخه سواری و پیادهروی نیز صدق میکند و به طور کلی باعث سهولت سفر میشود. حق دسترسی عادلانه به شبکه حمل و نقل باعث محقق شدن یکی دیگر از حقوق شهروندی یعنی صرفه جویی در زمان و جلوگیری از هدررفت آن میشود. عدمدسترسی مناسب به سیستم حمل و نقل شهری باعث از دست دادن فرصتهای بیشمار در زمینه اشتغال، بهداشت و آموزش برای شهروندانی میشود که از توان مالی کافی برخوردار نیستند.
از نظر سهولت دسترسی به حمل و نقل که خودبه خود به رضایتمندی شهروندان منجر میشود در سال ۲۰۱۹ شهر برلین در صدر شهرهای جهان قرار داشته و پاریس و کپنهاگ در رتبههای بعدی بودهاند. در پاریس مسافران روزانه به طور میانگین حدود ۱۱ کیلومتر را با حمل و نقل عمومی طی میکنند و بهطور متوسط روزانه ۶۴ دقیقه را در وسیله حمل و نقل عمومی سپری میکنند. در توکیوی ژاپن ۸۰ درصد جمعیت شهر حداکثر یک کیلومتر با ایستگاه مترو فاصله دارند. موضوع دیگر در ارتباط با حقوق شهروندی و حمل و نقل شهری بحث کیفیت است. حق طبیعی شهروندان است که از سیستمهای حمل و نقل شهری با کیفیت استفاده کنند. منظور از کیفیت اینجا نهتنها برای افراد سالم و بالغ بلکه برای کودکان، سالخوردگان و معلولین نیز میشود. از نظر کیفیت سیستم حمل و نقل شهری، هنگکنگ جزء باکیفیتترین سیستمهای حمل و نقل عمومی است که به صورت یکپارچه شامل اتوبوس، تراموا، مترو و سایر شیوههاست. شاخص مهم دیگر در زمینه حمل و نقل عمومی که بهنوعی جزء حقوق شهروندان است، ایمنی و امنیت است که شاید برای بسیاری از شهروندان مهمترین مؤلفه تلقی شود. شهرهای سنگاپور، پاریس و هنگکنگ به نحو شایستهای ایمنترین سیستمهای حملونقل عمومی را در بین شهرهای جهان دارند و پایینترین میزان مرگومیر ناشی از حمل و نقل عمومی مربوط به این شهرهاست.
موضوع ایمنی در حمل و نقل عمومی نهفقط مربوط به تصادفات بلکه در شرایط فعلی که جهان با شیوع کرونا دستوپنجه نرم میکند و شهرها و سیستمهای حمل و نقل جولانگاه انتشار این ویروس است، اهمیتی دوچندان مییابد. در واقع ایمنی حمل و نقل عمومی امروزه به نحوه مواجهه با ویروس کرونا در شبکه حمل و نقل عمومی مربوط میشود. این امر از آنجایی که گروههای کم درآمد که قادر به تعطیلی کسب و کار خود نیستند و مشتریان دائمی سیستمهای حمل و نقل عمومی هستند را بیشتر شامل میشود و با موضوع عدالت و عدمتبعیض پیوند دارد. بعد دیگری که از دریچه حقوق شهروندی و با محوریت عدالت در زمینه حمل و نقل شهروندی قابل بحث است،نحوه تأمین مالی حمل و نقل شهری بهخصوص زیرساختهای سنگین شهری است.
حق شهروندی ایجاب میکند که تأمین مالی پروژههایی مانند بزرگراهها، اتوبانها، روگذرها و زیرگذرهای بزرگ نه از بودجه عمومی شهر که از سهم شهروندان کمتر برخوردار است و باید صرف توسعه حملونقل عمومی شود بلکه از جیب کاربران و استفاده کنندگان آن زیرساختها برداشته شود. در شهرهای کشور ما بالاخص کلانشهر تهران در سالهای اخیر مباحثی در فضای علمی و اجرایی پیرامون عدالت و حملونقل شهری مطرح شده اما از منظر حقوق شهروندی کمتر مورد بحث قرار گرفته است؛ در همین راستا اخیرا انجمن علمی اقتصاد شهری ایران اقدام به تألیف کتابی با محوریت حقوق شهروندی و جایگاه آن در حملونقل شهری کرده و تلاش دارد آخرین تحولات اقتصاد حمل و نقل شهری را از دیدگاه حقوق شهروندی تحلیل و تبیین کند.
برچسب ها :اقتصاددان ، حقوق شهروندی ، حمل و نقل ، حمل و نقل شهری
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰