جزئیات طرح گشایش اقتصادی رئیس جمهور

اصل طرح با هدف تامین نقدینگی مورد نیاز تا سقف ۲۰۰ میلیون بشکه نفت در بورس پیش فروش خواهد شد.

 اقتصاددان: انتظار این است با این میزان پیش فروش حدود ۱۹۰ هزار میلیارد تومان منابع بر پایه قیمت روز به دست دولت برسد.
با این سیاست دولت در شرایط کنونی بخشی از نفت صادراتی را به خریداران پیش فروش می کند و یک سال آینده نفت تعهد داده شده را به آنان تحویل می دهد.پیشنهاد دولت این است که در قالب این قرار داد ۲۰۰ میلیون بشکه نفت را برای دوره یک ساله به فروش رسد. البته در پیشنهاد اولیه دولت زمان تحویل دو ساله در نظر گرفته شده است. گرچه امکان دارد در جلسه پیش رو موعد تحویل جابجا شود.

سوال اساسی این است که مردم نفت را چکار کنند؟

در طرح دولت قیمت دلار و قیمت نفت عناصر کلیدی هستند، دولت بر پایه قیمت زمان پیش فروش نرخ دلار و نفت را در نظر می گیرد. اما نفت پیش خرید شده در آینده به دست خریداران می رسد و طبیعتاً بر مبنای دلار و قیمت نفت آن زمان ارزشگذاری می شود. اگر در زمان تحویل قیمت نفت یا دلار به هر دلیل پایین تر از زمان حاضر باشد خریداران دچار ضرر و زیان می‌شوند. اما دولت با این هدف اوراق سلف موازی را برای اجرای این طرح پیشنهاد داده است. این طرح از طریق آپشن هایی که دارد می تواند نوسان قیمت ها را پوشش بدهد و حداقلی از سود را برای خریداران تضمین کند. گفته می شود قیمت روز تسویه قیمت نفت پایه عمان در روز قبل از سر رسید خواهد بود و دولت پیشنهاد داده که دوره سررسید دو ساله باشد.برای ضمانت نرخ سود دولت پیشنهاد کرده با هدف پوشش ریسک کاهش قیمت دلار و نفت در این قرارداد نرخ سود سپرده بلند مدت در سر رسید به عنوان کف سود در نظر گرفته شود.اگر قیمت نفت در زمان تحویل بالاتر از زمان پیش خرید باشد که سود آن به خریدار می رسد اما اگر قیمت اوراق پایین تر از زمان پیش خرید باشد دولت به میزان نرخ سود سپرده بلند مدت به خریداران در یک سال آینده مابه التفاوت پرداخت خواهد کرد.

هدف طرح تامین ۸.۸ میلیارد دلار

با توجه به اینکه نفت صادراتی ایران بر پایه ارز فروش می رود دولت باید نفت پیش فروش شده را ابتدا در این قالب ارزشگذاری کند.اگر پیشنهاد دولت برای پیش فروش ۲۰۰ میلیون بشکه نفت نهایی شود با توجه به قیمت ۴۴ دلاری نفت ایران در بازار جهانی هدف گذاری دولت از این محل ۸.۸ میلیارد دلار برآورد می شود.اما به دلیل انتشار اوراق بر پایه ریالی لازم است برای تبدیل از یک نرخ ارز استفاده شود. پیشنهاد دولت استفاده از نرخ سنا برای تبدیل نفت پیش فروش شده به ریال است.

نرخ روز دلار در این سامانه هم اکنون حدود ۲۲ هزار تومان است و با توجه به ارزش ارزی ۲۰۰ میلیون بشکه نفت در حال حاضر برآورد می شود اوراق منتشر شده در حدود ۱۹۰ هزار میلیارد تومان باشد.اوراق سلف موازی علاوه بر اینکه برای خریداران کف سودی در نظر می گیرد امکان معامله در بازار ثانویه را برخلاف اوراق سلف دارد.

 مزایای پیش فروش نفت برای دولت

در بودجه سال جاری حدود ۱۸.۵ میلیارد دلار درآمد ارزی از محل صادرات نفت پیش بینی شده است. به گفته مسئولان سازمان برنامه و بودجه تا کنون تنها ۶ درصد از این رقم که معادل ۱.۱۱ میلیارد دلار می شود محقق شده است.
بنابراین دولت از محل فروش نفت با چالش اساسی روبرو است. نهادهای رسمی کسری بودجه دولت را قبل از شیوع کرونا ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد می کردند. کرونا علاوه بر تحمیل هزینه های جدید به دولت بخشی از منابع درآمدی پیش بینی شده را نیز تحت فشار قرار داده است.
دولت تاکنون از کانال اوراق توانسته ۵۰ هزار میلیارد تومان کسب درآمد کند شورای هماهنگی اقتصاد سران قوا نیز به دولت اجازه داده تا پایان نیمه اول سال از این ابزار استفاده کند.
از سوی دیگر برخی اعضای تیم اقتصادی دغدغه افزایش نرخ سود در اوراق را دارند. بنابراین دولت به دنبال میانبری رفته تا کسری منابع خود را از محل پیش فروش نفت بر پایه اوراق سلف موازی تامین کند.

نظر حزب تدبیر و توسعه:
از حیث اقتصادی طرح به شرط رعایت منطق اقتصادی با توجه به شرایط سخت تحریم ها نه تنها راهگشاست. بلکه موجب مشارکت پایدار مردم برای خرید آتی تولید ملی برای اداره امور جاری کشور و کوچک سازی عملی حجم- اندازه- ماموریت و گستره کار اقتصادی دولت می شود.
اما نرخ دلار بر پایه ۲۲۰۰۰ تومان و قیمت هر بشکه نفت معادل ۴۴ دلار برای سرمایه گذاری ملی با عدم اعتماد عمومی به سیاست ها و وعده های داده شده دولت، هیچ جاذبه ندارد.
پیشنهاد ما نرخ دلار بر پایه ۱۶۰۰۰ تومان و قیمت هر بشکه نفت ۴۰ دلار و میزان پیش فروش ۳۰۰ میلیون بشکه است.
با اینکار دولت میتواند اعتماد ملت را به سیاست اقتصادی دولت جلب کند.
و دولت بطور عملی چشم امید به اعتماد مردم برای رهایی از مشکلات بدوزد.

/پ