تورم در بازار مواد‌غذایی

در مقابل بیست و یک اقلام خوراکی دیگر با افزایش قیمت در فروردین ماه ۹۹ نسبت به اسفند ماه ۹۸ مواجه بوده است که شامل این موارد می‌شود: گوجه‌فرنگی با ۳۵٫۴۰ درصد، سیب زمینی با ۲۳٫۶۱ درصد، عدس با ۱۹٫۵۳ درصد، پرتقال محصول داخل با ۱۸٫۰۱ درصد، موز با ۱۶٫۰۴ درصد، خیار با ۱۴٫۵۰ درصد، سیب درختی زرد با ۱۳٫۴۴ درصد، لوبیا چیتی با ۱۰٫۳۵ درصد، شکر با ۷٫۷۶ درصد، قند با ۷٫۴۲ درصد، برنج خارجی درجه یک با ۶٫۳۴ درصد، تخم مرغ ماشینی با ۵٫۰۹ درصد، گوشت گوسفند با ۳٫۹۴ درصد، گوشت گاو یا گوساله با ۲٫۰۸ درصد، پیاز با ۱٫۸۸ درصد، چای خارجی بسته‌ای با ۱٫۱۵ درصد، برنج ایرانی درجه یک با ۱٫۱۳ درصد، پنیر ایرانی پاستوریزه با ۰٫۹۹ درصد، ماست پاستوریزه با ۰٫۹۱ درصد، روغن مایع با ۰٫۳۸ درصد و شیر پاستوریزه با ۰٫۲۸ درصد.

نکته ۱ :

برخی از محصولات دارای قیمت بالایی بوده و برخی قیمت کمتر و درصد تغییرات به تنهایی نمی‌‏تواند نماینده خوبی برای نشان دادن تاثیر نوسانات قیمت بر کاهش یا افزایش قدرت خرید مصرف‏ کننده باشد.

در سبد مصرفی خانوار، این میزان تغییرات قیمت است که با توجه به درآمد مشخص خانوار در ماه تعیین می‏‌کند به چه میزان از چه کالایی، توانایی مالی و قدرت خرید برای محصولات وجود دارد. برای مثال پنیر پاستوریزه در فروردین ماه حدود یک درصد افزایش قیمت داشته و در حدود ۲۱۸ تومان به قیمت هر کیلو پنیر اضافه شده در مقابل با اینکه ماست پاستوریزه هم حدود یک درصد افزایش قیمت داشته اما هر کیلو ماست ۷۰ تومان افزایش قیمت داشته است.

نکته ۲:

درصد تغییرات قیمت اقلام خوراکی در فروردین ماه ۹۹ نسبت به فروردین ماه ۹۸ به جز گوشت گوسفند، گوشت گاو یا گوساله، رب گوجه‌فرنگی، سیب درختی زرد، خیار، مرغ ماشینی و پیاز برای بقیه اقلام با افزایش قیمت مواجه بوده که بیشترین افزایش به ترتیب مربوط به چای خارجی بسته‌ای با ۸۰ درصد، عدس با ۵۸ درصد و موز با ۴۶ درصد افزایش قیمت در یک سال مواجه بوده است.

ارقام جدول نشان می‌دهد که برنج (ایرانی)، حبوبات و لبنیات که بخش از تامین غذای سبد مصرفی خانوار را عهده‌دار است با تورم شدید بالای بیست و پنج درصد روبرو بوده است. برای سبد مصرفی برنج ایرانی درجه یک، شیرپاستوریزه، ماست پاستوریزه، پنیرایرانی پاستوریزه، لوبیا چیتی و عدس طی این یک سال در حدود۲۵ هزار تومان برای یک کیلو سبد غذایی مورد نظر اضافه شده است.

نکته ۳:

درصد تغییرات قیمت اقلام خوراکی در فروردین ماه ۹۹ نسبت به فروردین ماه ۹۷ همه اقلام با افزایش قیمت مواجه بوده که بیشترین افزایش به ترتیب مربوط به پیاز با ۳۳۸ درصد، سیب‌زمینی با ۲۱۶ درصد و گوجه‌فرنگی با ۱۹۵ درصد با افزایش قیمت در دو سال مواجه بوده است.

ارقام جدول نشان می‌دهد که برنج، گوشت، حبوبات و لبنیات که بخش از تامین غذای سبد مصرفی خانوار را عهده‌دار است با تورم شدید بالای چهل درصد روبرو بوده است. برای سبد مصرفی برنج ایرانی درجه یک، گوشت گوسفند، گوشت گاو یا گوساله، شیرپاستوریزه، ماست پاستوریزه، پنیر ایرانی پاستوریزه، لوبیا چیتی و عدس طی این دو سال در حدود ۱۴۲هزار تومان برای یک کیلو سبد غذایی موردنظر اضافه شده است.

نکته ۴:

نگاهی به اطلاعات و آمار استانی حاکی از تفاوت قیمت اقلام خوراکی است به‌طوری که دامنه تغییرات بین ۲۰ تا ۱۰۰ درصد بر حسب محصول متفاوت است. به‌عنوان نمونه برای برنج خارجی درجه یک کمترین و بیشترین میانگین قیمت در سطح استانها به ترتیب ۸۳۰۰ و ۱۶۶۰۰ تومان برای هر کیلو در نوسان بوده است که اختلاف بین کمترین و بیشترین قیمت برای هرکیلو ۸۳۰۰ تومان است.

این اختلاف قیمت شدید که می‌تواند تهدیدی برای امنیت غذایی خانوار باشد به عوامل مختلفی از جمله نزدیکی و دوری به مناطق تولید و مبادی وارداتی، میزان تورم استانی، شبکه توزیع و فروش و بازاریابی وابسته دارد.

نکته ۵:

افزایش قیمت شدید کالاهای اساسی که در سبد خانوار نقش مهمی در تغذیه آنان دارد، احتمال حذف این اقلام خوراکی از سبد مصرفی خانوار به‌خصوص در دهک‌های پایین درآمدی را به‌دنبال دارد که امنیت غذایی خانوار را تهدید می‌‏نماید. از سوی دیگر با افزایش قیمت اقلام خوراکی و کاهش تقاضای موثر برای آنان، بازار فروش محصولات محدود و تولیدکننده را با مشکل فروش مواجه می‌سازد.

نکته۶:

در شرایط کنونی جامعه که ویروس کرونا در سراسر استان‌های کشور شیوع پیدا کرده است و طبق گفته متخصصان تغذیه مناسب برای تقویت سیستم ایمنی بدن ضرورت دارد، افزایش قیمت‌ها و ثابت بودن درآمد و تعطیلی کسب و کارها و از دست دادن درآمد بخشی از کارگران روزمزد و … می‌تواند تهدید جدی برای سلامت مردم به‌خصوص خانوارهای بدون درآمد،کم و متوسط درآمد باشد.

از طرف دیگر کنترل و مدیریت شیوع ویروس را با مشکل مواجه سازد چرا که اصل سلامتی بر پایه پیشگیری است و پیشگیری نیازمندکنترل قیمت‌ها و افزایش قدرت خرید مردم است.