تطور نابرابری درآمد، زمینه ساز تبعیض در اقتصاد سلامت

به گزارش اقتصاددان، افروز عقیلی در یادداشتی اختصاصی برای اقتصاددان از اثرات نابرابری درآمد بر سلامت افراد جامعه سخن گفت:
یکی از ویژگیهای عمده جامعه جهانی ، نابرابری درآمد است . به نظر می رسد نابرابری درآمد در سطح ملی و بین المللی در حال افزایش باشد و به عنوان تعیین کننده سلامت ، در بیشتر مطالعات مورد بررسی قرار گرفته است. این مساله در واقع نشان می دهد که سطوح بالای نابرابری درآمد وابسته به امید به زندگی پایین تر و نرخ مرگ و میر بالاتر کودکان در جهان است . درامد سرانه نیز یکی از عوامل موثر بر سطح زندگی افراد در جوامع مختلف است. به طوری که تفاوت در درآمد سرانه ، موجب تفاوت در سطح استاندارد زندگی افراد بین جوامع شده است.
از طرفی سلامت به طور پیچیده ای با وضع اقتصادی هر جامعه مرتبط است. افراد سالم قدرت فراگیری بیشتری دارند ، کسب درآمد برای آنان آسانتر است ، به جامعه بیشتر منفعت می رسانند و بهتر می توانند از افراد سالمند واز کودکان مراقبت نموده و نیز سالمتر زندگی می کنند. افرادی که از درآمد بالاتری برخوردارند ، طبیعتا دسترسی بیشتری به اطلاعات بهداشتی ، مراقبتهای بهداشتی – درمانی ، غذاهای مغذی و آب آشامیدنی سالم داشته و در محیط های سالم تر زندگی می کنند.
ار آنجایی که در تمام کشورهای جهان درجاتی از نابرابری وجود دارد ، اختلاف بسیاری بین درآمد ثروتمندان و فقیران در هر دو گروه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه یافت می شود. امروزه مشاهده شده که با افزایش نابرابری در کشورهای جهان سوم ، قدرت خرید مردم کاهش می یابد و خانوارها درصد کمتری از بودجه خود را به سلامتی اختصاص می دهند.
یر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت ، سلامت را نباید صرفا به معنای نبود نشانه های فیزیکی بیماری دانست ، بلکه این مفهوم شامل طیف گسترده ای از رفاه کامل جسمی ، روانی و اجتماعی در نظر گرفته می شود . عواملی چون:
عوامل و شرایط محیطی احتماعی و اقتصادی جامعه
خدمات بهداشتی – درمانی ، کیفیت و نحوه ارایه آنها
شیوه های زندگی و رفتارهای بهداشتی افراد جامعه
با توجه به این امر که سلامت جلوه ای از عدالت و توسعه در تمامی ابعاد اجتماعی ،اقتصادی ، سیاسی و انسانی به شمار می رود، نقش دولتها در تامین و ارتقای سلامت به وضوح مشهود می باشد. لذا ارایه صحیح و کامل خدمات بهداشتی و درمانی با کیفیت مطلوب توسط دولت به تمامی اقشار جامعه از جمله اقدامات موثری است که می تواند در ارتقای سلامت جامعه نقش به سزایی داشته باشد. همچنین شیوه های زندگی آحاد مختلف جامعه ومسایلی همچون فرهنگ ، باورها ، نگرش ها ، ارزش ها ونوع درک مردم از مفهوم سلامت به طور مستقیم و یا غیر مستقیم بر سلامتی کل جامعه موثر است . علاوه بر این ارتقای سلامت همزمان با ارائه خدمات بهداشتی ، نیازمند تامین امنیت ، مسکن ، آموزش ، غذا ، اشتغال ، محیط زیست مناسب و عدالت اجتماعی نیز می باشد. در نتیجه تحقق و دست یابی به این هدف ، تضمین کننده ی سلامتی آحاد مختلف جامعه به عنوان یک حق به شمار می رود. این مساله از زمان نضج و شیوع بیماری کووید۱۹ تعین جدیدتری یافت. زیرا سلامتی و کسب درآمد ارتباط پیچیده تری از ارتباط رادبه خود گرفتند. این مساله خصوصا در کشورهای فقیر، به صورت فقری جامع تر ظهور و بروز کرد.
از جمله مهمترین شاخصهای توزیع درآمد در جامعه ، شاخص نابرابری درامدی می باشد. نابرابری درامدی وجه منفی توزیع درآمد است ، به این معنی که شاخصها ی نابرابری درامدی عدم توزیع مناسب درآمد در یک جامعه را نشان می دهد.
افزایش درآمد سرانه ، تنها یک شاخص رفاه اقتصادی است . مطمئنا با افزایش درآمد سرانه نمی توان گفت که رفاه اقتصادی واجتماعی افزایش یافته است ، مگر اینکه توزیع درآمد ناشی از آن مطلوب در نظر گرفته شود.
از آنجایی که سلامتی و تامین آن یکی از مقوله هایی است که از دیر باز مورد توجه بشر بوده و دولتها در تلاش هستند شرایطی را فراهم کنند تا مردم از حداکثر سطح سلامت با توزیعی عادلانه از خدمات بهره مند شوند.
در ادبیات اقتصاد ، لازمه توسعه اقتصادی این است که افراد جامعه از سلامت کامل برخوردار بوده و از عمر طولانی بهره مند شوند. از این رو سلامت به عنوان یکی از محورهای توسعه پایدار و بخش جدانشدنی آن برای شکوفایی و ارتقای کیفیت زندگی شناخته شده ، حفظ و ارتقای سطح آن لازمه هر حرکت و اقدامی در برنامه ریزیهای اقتصادی و اجتماعی است .
نابرابری درآمدی به دلیل اثرات فرسایشی و مخرب بر زندگی اجتماعی ، نابرابریهای اجتماعی را ایجاد کرده و از این طریق وضعیت سلامت افراد را تحت تاثیر خود قرار می دهد. نابرابریها ی اجتماعی ایجاد شده در نهایت منجر به کاهش مشارکت موثر مردم در کنترل و نظارت بر تعیین کننده های اجتماعی و سیاسی مرتبط با سلامت می شود.
در سالهای اخیر به دلیل افزایش نابرابری درامدی و پایین آمدن کیفیت زندگی برای اکثریت افراد جامعه امید به زندگی و سلامت افراد تحت تاثیرات زیادی قرار گرفته که اگر فکری به حال این مشکل نشود در آینده نه چندان دور هزینه های گزافی در حوزه سلامت بر دوش جامعه تحمیل خواهد شد.

ح