بررسی تجربه اشتغال خانگی چینی و ایرانی مورد کاوی خیاطی

خسرو سلجوقی کارآفرینی اجتماعی در این باره گفت: در ایران سازمان‌های حمایتی و تسهیلگر مبادرت به تأمین یک دستگاه چرخ‌خیاطی از طریق دریافت وام و در موارد نادر هم سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای مبادرت به آموزش حرفه‌ای و صدور گواهینامه و پرداخت وام را منوط به اتمام موفقیت‌آمیز این دوره مهارتی کرده است و سپس این خانم باید مبادرت به تولید پوشاک، بازاریابی، فروش، تبلیغات، نوآوری در مدل‌های جدید و الی‌آخر کند و البته چگونه؟؟

به گزارش اقتصاددان ، این‌ها مشکلی است که ایشان دارد و نه سازمان‌های تسهیلگر فاقد قوه عاقله!! برای شناسایی مشکل ایشان و مابقی کارآفرینی و کسب‌وکارهای خانگی خیاطی از شاغلین فریب‌خورده بپرسید و همین الگوی فاجعه‌بار را در تمامی مشاغل خانگی می‌توان دید! در بخش کشاورزی فاجعه‌بارتر است به هر روستایی تعدادی مرغ و گاو و بز و … و یا تعدادی دار قالی با وام تجربه بس شکست خورده!
اما نمونه اشتغال خانگی خیاطی چینی که بنده شاهدش بودم و فرایندی که اتفاق می‌افتد.

اولاً بجای آن خانم و آقای شاغل خانگی چینی که به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند در بازار ایران حضور پیدا کند یک شرکت توانمند و متعهد چینی (خوشه اقتصادی پوشاک خانگی) مبادرت به حضور در بازار ایران می‌کند و برای این کار یک نفر نماینده نمی‌فرستد تا با گردش در بازار ایران شناسایی بازار کند بلکه با یکی از ده شرکت ایرانی عضو شبکه (esomar.org) که در جهان حدود دو هزار شرکت هستند و تحت یک لیسانس مشترک فعالیت می‌کنند و یکی از فعالیت‌های آن‌ها بازار شناسی و ارزیابی است مبادرت به انعقاد قرارداد می‌کنند و این شرکت برای آن خوشه اقتصادی چینی مبادرت به شناسایی مواردی مثل اندازه‌های ایرانی‌ها، رنگ‌های مورد علاقه ایرانی‌ها، مدل‌های مورد علاقه ایرانی‌ها، نوع پارچه مورد علاقه ایرانی‌ها، دامنه قیمت مورد علاقه ایرانی‌ها، نوع بسته‌بندی و الی‌آخر می‌کند؛ و نتایج این تحقیق توسط خوشه اقتصادی خریداری و برای تحلیل به چین برده می‌شود.

همان‌طور که ملاحظه می‌شود هزینه تحقیق و توسعه بالا است و این از وظایف یک شاغل خانگی نیست تا این هزینه را انجام دهد و برای همین خوشه اقتصادی مبادرت به انجام این هزینه و پرداخت آن و تأمین آن از اعضای خوشه اقتصادی است و سپس برای کاهش قیمت تولیدی و افزایش کیفیت تولیدی و حضور پایدار و غیرقابل‌رقابت رقبای دیگر شرکت خوشه مبادرت به تأمین مواد اولیه یکجا و با حجم انبوه می‌کند و حتی پارچه از طریق دست برش داده نمی‌شود بلکه با گیوتین و در شمارگان انبوه برش داده می‌شود.

برای افزایش کیفیت و کاهش هزینه مبادرت به آموزش دوخت یک شلوار کامل به یک شاغل چینی نمی‌کنند بلکه برای گروهی فقط راسته‌دوزی و گروهی زیب دوزی و برای گروهی جیب دوزی و الی‌آخر آموزش داده می‌شود که در زمان کمتری با هزینه کمتری و آموزش تخصصی به تعداد افراد متخصص و توانمند به دوخت و دوز و با کیفیت آموزش داده می‌شوند.

و سپس در یک زنجیره مدیریت‌شده مبادرت به توزیع مواد اولیه بین شاغلین می‌کنند برای مثال اول پارچه در اختیار خانم‌های توانمند به راسته‌دوزی قرار و سپس از آن‌ها دریافت و در اختیار شاغلین توانمند به زیب دوزی و الی‌آخر قرار می‌گیرد و در انتها با بسته‌بندی برای ارسال به بازار هدف اقدام می‌شود.
نکته جالب‌توجه در این مراحل خوشه اقتصادی مبادرت به آموزش و همچنین کنترل کیفیت تا محصولات تولیدی دارای حداقل‌های تعیین‌شده باشند و در نهایت نقش دولت به‌عنوان تأمین بخشی از معافیت‌های صادراتی و غیره همراهی می‌کند و نه به‌عنوان مانع در این چرخه ایفای نقش کند.

لذا جایگاه تشکل خوشه اقتصادی موضوعی در این فرایند بسیار ضروری است و همچنین اصلاح نقش دولت و حاکمیت برای همراهی و همنوردی با این تشکل لازم است و بجای چوب لای چرخ گذاشتن بلکه موانع را برداشتن در اهداف خود بگذارد.

سازمان‌ها و گروه‌های تسهیلگر ایرانی برای تشکیل خوشه اقتصادی موضوعی و حضور هوشمندانه در بازارهای داخلی و خارجی پیش‌قدم شوید و البته سعی نکنیم با نصب تابلو به این کار اقدام کنیم بلکه با اقدام به فعالیت واقعی خوشه یعنی همان تحقیق و توسعه و نمانام سازی که دو وظیفه اصلی خوشه است.

/پ