بازتوزیع یارانه نان برای جلوگیری از افزایش قیمت

این خبر که هفته گذشته منتشر شد حواشی و انتقادات زیادی را در این مدت به همراه داشته است به گونه‌ای‌که نه تنها قیمت ماکارونی و انواع شیرینی و کلوچه‌های صنعتی را تحت الشعاع قرار داد و رئیس سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در نامه‌ای به معاون صنایع عمومی خواست که قیمت‌های جدید ماکارونی را ابلاغ کند، بلکه نرخ نان‌های صنعتی و فانتری را نیز با رشد قابل ملاحظه‌ای همراه کرد البته این پایان ماجرا نبود و زمزمه‌ها از تسری این گرانی‌ها به نان‌های سنتی نیز حکایت داشت، اگرچه که طبق روال مرسوم در ابتدا مسئولان روند تکذیب را در پیش گرفتند و رئیس سازمان برنامه از عدم هرگونه تغییر در نرخ نان خبر داد اما اعلام برنامه دولت برای ارائه کارت نان که به گفته متولیان این حوزه اجرای آن به صورت پایلوت در یکی از استان‌ها نشان می‌دهد برخلاف تمامی این تکذیب‌ها قیمت نان نیز رشد را تجربه خواهد کرد.

در واقع اقدام دولت برای افزایش نرخ آرد اگرچه برخی از اعضای کابینه دلایل آن را جلوگیری از قاچاق آرد یارانه‌ای عنوان کرده‌اند که هم اکنون هر کیسه آرد ۳۷ هزار تومانی تا ۷۰۰ هزار تومان در استان‌های مرزی فروخته می‌شود اما آنچه مسلم است رویکرد اصلی دولت سیزدهم اجرای قانون مجلس در زمینه هدفمندی یارانه‌ها بوده که بر اساس آن دولت ملزم به حذف ارز ترجیحی و سامان دهی یارانه‌های پنهان خواهد بود و در این راستا دولت در نخستین اقدام با حذف یارانه آرد به اجرای این الزام قانونی دست زده است موضوعی که به اعتقاد کارشناسان فارغ از ضرورت اجرای این اصلاح عدم اطلاع‌رسانی کافی دولت و تکرار رویه دولت‌های گذشته که بر حسب اتفاق عملکرد آنها مورد انتقاد شدید دولتمردان کنونی است باعث شده شاهد بروز تنش در بازار باشیم به گونه‌ای‌که نه تنها شاهد افزایش تقاضا برای کالاهایی همچون ماکارونی هستیم، بلکه سودجویی برخی از برندهای معروف آن هم از طریق احتکار محصولات به افزایش تنش‌ها دامن زده است و در این میان مسئولان نیز با خط و نشان کشیدن برای متخلفان سعی دارند تا بازار را به آرامش برسانند.

حال باید منتظر شد و دید برنامه‌های دولت برای ساماندهی بازار و کاهش فشار حاکم بر اقشار ضعیف و متوسط جامعه چه سمت و سویی خواهد داشت و آیا دولت سر کیسه را برای اختصاص یارانه‌ای که از ابتدا وعده آن را می‌داد شل خواهد کرد.

افزایش قیمت آرد برای مقابله با قاچاق

به گزارش اقتصاددان به نقل از روزنامه آرمان ملی،  بررسی‌ها نشان می‌دهد بر اساس درخواست وزارت جهاد کشاورزی و تائید سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان نرخ هر کیلو آرد صنعتی افزایش یافت و بر اساس آن نرخ آرد ۱۸ درصد سبوس‌گیری شده به ازای هر کیلو ۱۵۷۰۰ تومان، آرد ۲۱ درصد سبوس‌گیری شده ۱۶,۰۰۰ تومان و آرد ۲۷ درصد سبوس‌گیری شده ۱۶,۹۰۰ تومان تعیین شد. با اعلام این نرخ که به صورت ناگهانی و به دور از هرگونه اطلاع‌رسانی صورت گرفت زمزمه‌ها برای افزایش قیمت کالاها و محصولات مرتبط با این فرآورده قوت گرفت، به گونه‌ای‌که علاوه بر تولیدکنندگان ماکارونی که رسیدن هر بسته ماکارونی به ۳۷ هزار تومان را اجتناب ناپذیر می‌دانستند سایر صنایع و تولیدکنندگان نان‌های صنعتی نیز به عنوان اینکه از این پس قیمت‌ها بر اساس عرضه و تقاضا تعیین خواهد شد نسبت به افزایش قیمت محصولات خود اقدام کردند.

از سوی دیگر نانوایان نیز با پیش بینی اینکه قیمت آرد نان نیز گران خواهد شد از افزایش قیمت‌ها در آینده نزدیک خبر دادند و حتی در برخی از مناطق روند خودسرانه گرانی‌ها کلید خورد. با افزایش انتقاداتی که متوجه عملکرد دولت بود مسئولان نیز اگرچه دیرهنگام نسبت به این موضوع موضع‌گیری کردند به طوری‌که در ابتدا رئیس سازمان برنامه و بودجه از عدم هر گونه تغییر در قیمت آرد نان خبر داد.

مسعود میرکاظمی گفت: ما یارانه‌ها را حذف نمی‌کنیم، بلکه آن را به‌صورت بهینه بازتوزیع می‌کنیم یا به عبارت بهتر، آنها را اثربخش می‌کنیم، یعنی از حالتی که طی آن یارانه‌ها به شبکه‌های غیراثربخش می‌رود و به دست مردم نمی‌رسد، این فرایند را اصلاح می‌کنیم تا یارانه‌ها را مستقیما به دست مردم برسانیم. همزمان با این اظهارات و در حالی‌که اکثر کارشناسان این اقدام دولت را اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها عنوان کرده و اکثر رسانه‌های همسو با دولت نیز از تبعات و مضرات پرداخت یارانه‌های پنهان بر اقتصاد داد سخن می‌کردند وزیر جهادکشاورزی با اعلام اینکه یارانه جدید به خانوارها پرداخت می‌شود دلایل این افزایش نرخ را گرانی گندم و غلات در بازار جهانی به واسطه بحران جنگ روسیه و اوکراین عنوان کرده که در برخی از کشورهای همسایه باعث کمبود بیش از ۳ میلیون تنی گندم شده است و در نتیجه آن هر کیسه آرد ۵۰ کیلیوگرمی که ۳۷ هزار تومان قیمت دارد با نرخ بیش از ۶۰۰ هزار تومان به این کشور قاچاق می‌شود.

جواد ساداتی‌نژاد وزیر جهاد کشاورزی با تاکید بر اینکه شرایط جدیدی برای امنیت غذایی جهان ایجاد شده و دولت ایران هم برای حفظ پایداری امنیت غذایی کشورمان به علت قاچاق گسترده محصولات تولیدی با آرد، تصمیم به آزادسازی آرد برای مصارف صنعتی گرفته است.

همچنین احسان خاندوزی وزیر امور اقتصاد و دارایی نیز در خصوص گرانی آرد و نان گفت: روزانه بیش از هزار میلیارد تومان یارانه کالاهای اساسی به جیب مردم ایران نمی‌رود، بلکه به جیب واردکنندگان می‌رود و بخش زیادی از محصولات به شکل قاچاق از کشور خارج می‌شود. وی تاکید کرد: با زیرساختی که دولت طراحی کرده، تا پایان سال جاری قیمت نان سنتی برای مردم هیچ‌گونه افزایشی نخواهد داشت. با وجود اینکه قیمت آرد اصلاح خواهد شد تا جلوی قاچاق گرفته شود، اما با زیرساخت بانکیِ دیده‌شده، قیمت پرداختی نان برای مردم افزایش نخواهد یافت.

حذف یارانه نان حتمی است

به غیر از ماکارونی و محصولات صنعتی مرتبط با آرد اگرچه وزیر اقتصاد و رئیس سازمان برنامه تاکید کرده‌اند تا پایان سال قیمت نان سنتی تغییر نخواهد کرد، اما آنچه از برنامه‌های دولت مشخص است حذف یارانه آرد حتمی بوده و به زودی کلید خواهد خورد موضوعی که در این رابطه دولت پرداخت یارانه نقدی تحت عنوان کارت نان را برنامه ریزی کرده تا بر اساس استاندارد مصرفی خانوارها و تغییر قیمت نان، یارانه مستقیم نان به همه مردم پرداخت شود.

در واقع با استفاده از زیرساخت بانکی، مردم هنگام خرید نان، به همان قیمت قبلی پول پرداخت می‌کنند و مابه‌التفاوت آن را دولت پرداخت می‌کند. مزیت این کار این است که افرادی که بیش از الگو مصرف کنند باید الگوی مصرف را اصلاح یا به قیمت آزاد خریداری کنند. افرادی هم که مصرف آنها کمتر از الگوی استاندارد است پولی هم برای آنها می‌ماند. بنابراین نان برای مردم گران نمی‌شود. برای هر کد ملی یارانه نان ثبت می‌شود و با هر کارت‌بانکی امکان خرید نان وجود دارد. در واقع در این طرح که استاندارد مصرفی هر نفر را تعیین کرده مبلغ یارانه نان هر فرد در روز کمتر از یک نان سنگک خواهد بود.

در این رابطه احسان ارکانی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه دولت برای جلوگیری از افزایش قیمت نان سنتی، چه طرحی را در نظر دارد، می‌گوید: برنامه‌ای طراحی شده که در صورت حذف کامل ارز ترجیحی گندم و آرد، که قطعا منجر به افزایش قیمت نان خواهد شد، ما به التفاوت قیمت فعلی و قیمت جدید افزایش یافته از طریق کارت جبران می‌شود. در رابطه با گرانی آرد و نان در حالی برخی از کارشناسان افزایش قیمت‌های اخیر را به حذف ارز ۴۲۰۰تومانی ربط می‌دهند که از ابتدا گندم که ماده اولیه تهیه آرد است و به آن ارز ۴۲۰۰تومانی تعلق می‌گرفت در لیست ممنوعیت‌های دولت برای حذف ارز ۴۲۰۰تومانی قرار داشت و قبلا گفته شده بود دولت قبل از حذف ارز ۴۲۰۰تومانی آن را به مردم اطلاع خواهد داد، حال مشخص نیست آیا دولت بدون اطلاع قبلی ارز ۴۲۰۰تومانی را از گندم حذف کرده است؟