تاریخ انتشار : دوشنبه 6 تیر 1401 - 10:08
کد خبر : 92428

ایران و آمریکا در قطر توافق می‌کنند یا وین؟

ایران و آمریکا در قطر توافق می‌کنند یا وین؟

شنیده‌ها از سوی منابع آگاه حاکی از آن است که مذاکره غیرمستقیم ایران و آمریکا در دوحه، پرانتزی است بین دو مقطع مذاکرات در وین و تنها به تفاهمی بین ایران و آمریکا محدود خواهد بود و نباید از نشست قطر انتظار توافق نهایی را داشت. با سفر جوزف بورل، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا

شنیده‌ها از سوی منابع آگاه حاکی از آن است که مذاکره غیرمستقیم ایران و آمریکا در دوحه، پرانتزی است بین دو مقطع مذاکرات در وین و تنها به تفاهمی بین ایران و آمریکا محدود خواهد بود و نباید از نشست قطر انتظار توافق نهایی را داشت.

با سفر جوزف بورل، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران و در جریان مذاکره او با علی شمخانی، نماینده رهبری و دبیر شورای امنیت ملی ایران و تأکید آنها بر مذاکره در منطقه، گمانه‌ها درباره محل مذاکرات ادامه داشت تا اینکه نورنیوز، رسانه منتسبت به شورای امنیت ملی، اعلام کرد: «با توجه به تلاش‌های مستمر قطر برای از سرگیری مذاکرات رفع تحریم‌ها، شانس دوحه برای میزبانی مذاکرات آتی بیش از سایر کشورهای حوزه خلیج فارس است.»

اما سوال این است که چرا قطر؟ آیا مذاکرات در این کشور، منجر به احیای برجام و لغو تحریم‌ها خواهد شد؟‌ اشاره نورنیوز به «مذاکره برای لغو تحریم‌ها» و تأکید بورل بر رفع اختلافات سیاسی ایران و آمریکا این ظن را ایجاد کرد که مذاکرات غیرمستقیم با میانجیگری قطر در راه باشد؛ کشوری که از سوی هر دو طرف، مورد تأیید است و دیگر تنها «میزبان» مذاکرات نخواهد بود. شنیده‌ها از سوی منابع آگاه حاکی از آن است که مذاکره غیرمستقیم ایران و آمریکا در دوحه، پرانتزی است بین دو مقطع مذاکرات در وین و تنها به تفاهمی بین ایران و آمریکا محدود خواهد بود.

قطر؛ پرانتزی بین دو مقطع مذاکرات وین

منابع آگاه در این رابطه می‌گویند:‌ «به نظر می‌رسد مذاکرات رفع تحریم‌ها نهایی نشود و در واقع این مذاکرات، پرانتزی بین دو مقطع از مذاکرات وین تا رسیدن به امضای توافق نهایی باشد. این مذاکره متمرکز بر حل مشکلات سیاسی بین ایران و آمریکا برای ادامه مذاکرات و به نتیجه رساندن آن است. همانطور که آقای باقری‌کنی پیش‌تر اعلام کرده بودند که تنها یکبار باید به وین رفته و توافق را نهایی کنند، اگر که طرف مقابل (آمریکا) تصمیم سیاسی خود را در این زمینه بگیرد.»

اما چرا قطر؟ شنیده‌ها از سوی منابع آگاه موید آن است که تمایل قطر برای میانجیگری و انتقال پیام بین دو طرف ایرانی و آمریکایی، دلیل انتخاب دوحه برای محلی برای توافق بین این دو کشور بوده است. البته تأکید شده که این‌بار برخلاف مذاکراتی که در دولت احمدی‌نژاد بین ایران و آمریکا در مسقط عمان برگزار شد، با همراهی اروپایی‌ها همراه خواهد بود.

مذاکره بر سر مسائل منطقه در کار نیست

آنطورکه کارشناسان و منابع آگاه بر آن تأکید دارند، تمایل طرف غربی برای گفت‌وگو بر سر مسائل منطقه‌ای کماکان ادامه دارد، اما مذاکره در قطر به معنای مذاکرات منطقه‌ای نیست، زیرا این آمادگی در ایران وجود ندارد و به همین دلیل مذاکره در این زمینه، فعلا کنار گذاشته شده است. آنچه مورد تأکید طرف‌های مذاکره است، تمرکز بر به سرانجام رساندن متن برجام است و مقرر شده تا چیزی فراتر از متن برجام که عمدتا مسائل منطقه‌ای است، مورد گفت‌وگو نباشد.

محبعلی: تکرار یک واقعه تاریخی در مذاکرات هسته‌ای ایران

به گزارش اقتصاددان به نقل از بورسان  ،  قاسم محبعلی، کارشناس سیاست خارجی و مدیرکل اسبق امور خاورمیانه وزارت امور خارجه در گفت‌وگو یی با بیان اینکه به نظر می‌رسد شکل و محتوای مذاکرات در حال تغییر است، می‌گوید: «مذاکرات در قطر احتمالا شبیه مذاکراتی است که در اواخر دوره احمدی‌نژاد بین ایران و آمریکا انجام شده بود، اما این‌بار باواسطه اروپایی‌ها در دستور کار قرار گرفته است.»

محبعلی با اشاره به گذشته مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط می‌افزاید: «ایران و آمریکا در مسقط عمان با هم مذاکره کردند و توافق دو طرفه، زمینه‌ساز مذاکرات ژنو و سپس توافق برجام شد. اکنون هم احتمالا این مذاکرات، پیش‌زمینه مذاکرات وین خواهد بود.»

اتحادیه اروپا به دنبال اعطای نقش به کشورهای حوزه خلیج فارس در مذاکرات هسته‌ای ایران

این کارشناس سیاست خارجی احتمال دیگری را نیز برای انتخاب قطر یا کشوری دیگر در منطقه مطرح می‌کند: «پس از توافق اخیر اتحادیه اروپا با شورای همکاری خلیج فارس، اروپایی‌ها می‌خواهند نقشی به کشورهای خلیج فارس برای حضور در مذاکرات داده شود. به نحوی‌که منطقه در آن نقش پیدا کرده و نقش روسیه و چین کاهش پیدا کند، اما در نهایت بین ایران و آمریکا باید ابتدا توافق صورت گیرد و سپس شورای امنیت و ۱+۵ به‌صورت شکلی نهایی کنند.»

به گفته او، عدم توفیق برنامه اصلاح اقتصادی دولت نیز در انعطاف ایران از یک‌سو و وضعیت ادامه جنگ در اوکراین نیز از عوامل موثر در پیگیری برای ادامه مذاکرات است.

باقری‌کنی از تیم مذاکره‌کننده ایران حذف شده است؟

او این گمانه را نیز مطرح می‌کند که به نظر می‌رسد نقش آقای باقری‌کنی به دلیل مخالفت طرف‌های مقابل (آمریکا و اروپایی‌ها) و همین‌طور اختلاف او با امیرعبداللهیان و … به فرد دیگر یا شورای امنیت واگذار شده باشد.

با این حال برخی از منابع آگاه، حذف باقری‌کنی از مذاکرات را رد می‌کنند و برای اثبات آن، حضور او در مذاکرات با جوزف بورل، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا و همچنین در نشست بورل با علی شمخانی، نماینده رهبری و دبیر شورای امنیت ملی را به‌عنوان شاهد مثال مطرح کرده‌اند.

فرازی: تنها مسائل سیاسی بین ایران و آمریکا باقی است

علی‌اکبر فرازی، دیپلمات سابق و کارشناس مسائل اروپا در گفت‌وگو با «بورسان» همچنین بر اهمیت مقطع کنونی برای رسیدن به توافق تأکید کرده و می‌گوید: «بعد از یک وقفه طولانی که در پایان مذاکرات وین ایجاد شده و گمانه‌زنی‌های متفاوتی که در این مدت صورت گرفته بود، سرانجام با سفر بورل به ایران، راهی به سوی ادامه گفت‌وگوها باز شد و حالا می‌توان به‌صورت محتاطانه به آینده مذاکرات رفع تحریم‌ها خوش‌بین بود، زیرا پیش‌تر هم بر سر کلیات به توافق رسیده و متن اصلی هم نهایی شده بود و طرف‌های مذاکره‌کننده ایرانی نیز بر آن صحه گذاشته بودند. بنابراین بر سر کلیات اختلافی بین طرفین از بعد فنی وجود ندارد و آنچه محل اختلاف است، برخی مسائل باقی‌مانده است که قطعا فنی نیست و به تعبیری سیاسی و بین ایران و آمریکاست. در چنین شرایطی هرچه طرف‌های میانه و واسطه را کم کرده یا مستقیم با آمریکا وارد گفت‌وگو شویم، زودتر به نتیجه خواهیم رسید.»

به گفته او «گفت‌وگوهایی که قرار است در منطقه و احتمالا در قطر، با واسطه یا بی‌واسطه به‌صورت محرمانه با آمریکا صورت گیرد، مهم نیست در کدام محل باشد. ممکن است برای حفظ سیر برجام، ادامه آن در وین انجام گیرد، اما مهم نتیجه آن است.»

ضرورت محرمانگی مذاکرات ایران و آمریکا

فرازی تأکید دارد که مذاکره بین ایران و آمریکا حتما باید تا پیش از رسیدن به نتیجه، محرمانه بماند و ترجیحا مستقیم باشد و در این زمینه می‌گوید: «به دلایل متعدد باید مسائل بین ایران و آمریکا فقط بین این دو کشور حل شود و پیش از نهایی شدن آن، دو طرف تعهد دهند که هیچ چیزی را به بیرون درز ندهند، زیرا در مواقع حساس برجام هم شاهد بودیم که وقتی مذاکرات در حال نهایی شدن بوده، طرف‌های سومی با درز کوچک‌ترین اطلاعاتی از مذکرات، آغاز به بهانه‌تراشی می‌کنند که ما در مذاکرات عقب‌گرد کرده‌ایم. باید در نظر گرفت که این طرف‌های سوم که هم در ایران و هم در آمریکا حضور دارند در کنار کشورهای ثالثی که در مذاکرات نیستند، تمایل به استمرار تحریم‌ها دارند زیرا منافع آنها با ادامه تحریم‌ها تضمین می‌شود.»

ایران در فورس‌ماژور قرار دارد؟

این کارشناس مسائل اروپا در ادامه با اشاره به اینکه اکنون شرایط خوب اما گذرایی وجود دارد که ایران می‌تواند از آن بهره‌مند شود، تصریح می‌کند: «انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا در نوامبر نزدیک است، دولت بایدن هم تا نوامبر نمی‌تواند صبر کند، بلکه آنها تمایل دارند که این توافق قبل از نوامبر انجام شود. فرصت موجود هم مانند باقی فرصت‌ها، دشمنان خود را در داخل و خارج از کشور دارد. اکنون تحرکات اسرائیل علیه ایران به تحریکات بدل شده است و این نشان می‌دهد که اسرائیل تمایلی به احیای برجام ندارد و ایران نباید وارد این بازی شود. این گفته بدین معنا نیست که جواب تحرکات آنها را ندهد، اما باید مشکل اصلی یعنی تحریم‌ها را از سر راه برداریم. اکنون اروپا درگیر مسئله انرژی است؛ قبل از اینکه زمستان سخت اروپا از راه برسد، نگذاریم که زمستان سخت روابط، ما را زمین‌گیر کند.

طولانی شدن مذاکرات به سود منافع ملی ایران نیست

او البته با این دیدگاه که ایران در پی طولانی کردن مذاکرات برای دریافت امتیازات بیشتر است، مخالفت کرده و می‌گوید: «این دیدگاه مبتنی بر منافع ملی ایران نیست. فرصت‌های ایران ممکن است دیگر قابل تکرار نباشد. ایران نمی‌تواند همیشه تحرکات اسرائیل را بی‌پاسخ بگذارد و زمانی باید پاسخ دهد، یا اگر اروپا مشکل زمستان خود را با کشوری دیگر حل کند، یک برگ برنده از دست ایران خارج خواهد شد. علاوه بر آنکه انتخابات میان‌دوره‌ای امریکا در پیش است و فرصت تمایل آمریکا برای توافقی دوباره، از دست خواهد رفت. بنابراین به عقیده من مسئولان رده‌بالای ایران حتما به اهمیت زمان کنونی دست یافته‌اند، اما نمی‌خواهند طرف مذاکره پی ببرد که در شرایط فورس‌ماژور قرار داریم و طبیعتا کماکان بر مواضع خود پافشاری انعطاف‌گونه خواهد داشت. همانگونه که این عکس‌العمل ازسوی آمریکا نیز انتظار می‌رود.»

مجلسی:‌ ایران به دنبال امتیاز بیشتر است

فریدون مجلسی، دیپلمات و کارشناس روابط بین‌الملل اما در گفت‌وگو با «بورسان» چندان نگاه مثبتی به مذاکرات رفع تحریم‌های ایران در منطقه یا هر کجای دیگر ندارد. به عقیده او، ایران تمایلی به احیای برجام ندارد و در این زمینه می‌گوید: «این مذاکرات احتمالی صرفا نمایشی از گروه‌های ضدغربی در ایران است و صرفا به دنبال طولانی‌کردن مذاکرات با هدف افزایش امتیازات خود است. سخنرانی امروز ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور درباره مواد مخدر و تأکید بر اینکه مافیای مواد مخدر زیر چتر ناتو فعالیت می‌کنند نیز تأییدی بر همان سیاست‌های ضدغربی است. علی شمخانی هم اعلام کرد که ایران یک قدم هم از خواسته‌های خود کوتاه نمی‌آید، مگر آنکه تمام خواسته‌های ایران انجام شده و تحریم‌ها برداشته شود و اگر چنین نشود، ایران به برنامه گام‌به‌گام خود برای رسیدن به نتیجه نهایی ادامه خواهد داد.»

مخاطب گرامی، ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر فوق در بخش ثبت دیدگاه، موجب امتنان است.

 

ع

ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰
  • نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
  • نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

اقصاددان رسانه با مجوز برخط اخبار اقتصاد - فناوری - کسب و کار - اجتماعی و ....