اولویت اول رئیس جمهور منتخب

اولویت اول رئیس جمهور منتخب در دوره انتقال قدرت

دکتر مجید سجادی پناه، طراحی مدلی ساده برای مصاحبه وزرا : دوره انتقال قدرت بین دو رئیس جمهور فعلی و منتخب، بسیار دورهء مهم و سرنوشت سازی است. دوره‌ای که تیم جدید آماده می شود “مسئولیت ها” را به همراه “تجارب” آنها از دولت قبلی تحویل بگیرد. این “تجارب” که معمولا در هنگام انتقال قدرت، می بایست بصورت مستند، پیوست مسئولیت ها باشد عنصر کمیابی بوده و به دلیل شیوه تحصیل آنها در ایران که عموماً از طریق آزمون و خطا بدست می آید، بسیار پرهزینه و لاجرم بسیار با ارزش و گرانبهاست. این عنصر کلیدی به هر ترتیبی که بدست آمده باشد اگر به موقع در دسترس قرار بگیرد، قادر است حداقل در دوره کوتاه مدت برای وزرای آتی حکم فانوس دریایی را بازی نماید. ولی متاسفانه در ۸ دوره قبلی به دلائل سیاسی و غیر سیاسی این انتقال مورد غفلت واقع شده و مسئولیت ها، بدون پیوست آن یعنی “تجارب وزرای پیشین” به دولت های بعدی منتقل گردیده است.

به گزارش اقتصاددان به نقل از شرق ،   چنانکه در یاداشت های قبلی هم به آن اشاره کردم ما از کاندیدهای ریاست جمهوری انتظار تدوین برنامه نداریم زیرا کشورمان از این حیث یعنی نظام برنامه ریزی دارای برنامه های بلندمدت (سند چشم انداز) میان مدت (برنامه های پنج ساله) و کوتاه مدت (برنامه های سالانه یعنی بودجه) بوده و سابقه ۷۳ ساله در این زمینه دارد. اصرار بر داشتن برنامه، ما را با برنامه های مشابه ای از طرف کاندیدا روبرو ساخت که این تشابه را به وضوح در جریان رقابت های آنها شاهد بودیم زیرا بیش از ۸۰ درصد برنامه نامزدها مشابه یکدیگر و از روی برنامه های توسعه کشور نوشته شده بود. ولی آنچه که در شرایط فعلی ما را با کمبود شدید روبرو ساخته و یک ضرورت تمام عیار به شمار می آید، داشتن مدیر با تفکر راهبردی است. یعنی مدیران مجربی که بتوانند هماهنگ با رئیس جمهور اسناد توسعه را در سراسر کشور به حوزه اجرا و عملیات نزدیک نمایند.

بنابراین انتخاب اعضای کابینه مهمترین رسالت رئیس جمهور منتخب در دوره انتقالی است. بخصوص در شرایطی که شرکای سیاسی متعددی وجود دارد که در عرصه رقابت از نزدیک و در کنار او برای پیروزی گام برداشتند. بنابراین وجود شرکای متعدد و متکثر، می تواند هم فرصت باشد و هم تهدید. ولی از طریق طراحی مکانیزم مناسبی که در زیر به ساختار و تشکیلات آن اشاره خواهم کرد می توان این تهدید را به یک فرصت بزرگ تبدیل نمود. به این معنا که تمام گزینه های پیشنهادی را برای کابینه، از فیلتر یک کمیته با مشخصات زیر عبور داد و بهترین ها را برای هئیت دولتی که قرار است وعده های رئیس جمهور منتخب را عملیاتی نمایند، انتخاب نمود.

این کمیته شامل تیمی ۷ نفره مرکب از صاحب نظران حوزه مدیریت (یک استاد مبرز دانشگاه در کنار یک مدیر با تجربه در حوزه اجرا)، حوزه روان شناسی (یک استاد مبرز دانشگاه در کنار یک مدیر با تجربه در حوزه عمل) ، خبرگان فنی برای هریک از وزارتخانه ها(یک استاد مبرز دانشکاه در کنار یک مدیر با تجربه در حوزه فنی)به سرپرستی فردی که بیشترین قرابت ذهنی را با آقای رئیس جمهور دارد تشکیل داد. فرد هفتم نقش کلیدی بر عهده داشته و وظیفه تطبیق مدل ذهنی افراد پیشنهادی را با مدل ذهنی رئیس جمهور ، انجام می دهد تا از هماهنگی ایشان با سایر وزرا و شخص رئیس جمهور اطمینان حاصل گردد. آن شش نفر باید شاخص های خود را برای ارزیابی وزرای پیشنهادی با توجه به موارد زیر استخراج و خود را به آنها مسلح نمایند :

۱- تفکر راهبردی در سطح جهانی و منطقه ای (با تاکید بر سه عنصر عزت، حکمت و مصلحت)
۲- تفکر راهبردی در سطح فرا ملی (با تاکید بر چشم انداز بر الهام بخشی و تعامل گرایی)
۳- تفکر راهبردی در سطح فرا سازمانی (با تاکید بر نیازهای بخشی و فرابخشی)
۴- تفکر راهبردی در سطح سازمانی (با تاکید بر برنامه ها و راهبردهای سازمانی)
۵- تفکر راهبردی در سطح فنی (با تاکید بر نیارهای اساسی داخل وزارتخانه)

خروجی سه برابر ظرفیت برای هر یک از اعضای کابینه، که از این کمیته ۷ نفره فوق خارج می شوند باید دو کار اساسی انجام دهند:

الف ) با توجه به دیدار اخیر آقای روحانی و با آقای رئیسی و قول مساعد همکاری ایشان با رئیس جمهور منتخب این سه وزیر پیشنهادی برای هریک از وزارتخانه ها موظف می شوند به صورت جداگانه به وزارتخانه های مربوطه مراجعه و نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدیدهای حوزه عملکردی آنها را زیر نظر مستقیم وزیر فعلی شناسایی و نسبت به تدوین برنامه خود برای گرفتن رای اعتماد اقدام نمایند. این سه برنامه که توسط این سه وزیر پیشنهادی با سه مدل ذهنی متفاوت تهیه می شود باعث می گردد که نقاط پنهان موضوعات، برای آماده سازی ذهنی وزیر آتی به حداقل ممکن برسد.

ب) از سوی دیگر آقای رئیسی سازمان بازرسی کل کشور را مکلف می نماید که با محوریت این سازمان سایر دستگاه های نظارتی دیگر را نظیر دیوان محاسبات ، سازمان حسابرسی ، وزارت اطلاعات و اطلاعات سپاه را برای شناسایی و تدوین تمام گلوگاه های فساد در دستگاه های اجرایی در این دوره ۸ ساله گذشته هماهنگ نماید. این گلوگاه ها، به همراه پیشنهادی سازنده برای بر طرف کردن آنها می بایست بدور از مصادیق فردی و صرفا بر اساس “فرایندها فساد خیز” شناسایی و به تفکیک هر یک از وزارتخانه ها تهیه و تدوین شده باشد. زیرا مهمترین وعده آقای رئیسی برای خشکانده ریشه ای فساد همین شناسایی زمینه ها و گلوگاه های فساد در قوه مجریه است که می بایست به قید فورت مورد شناسایی قرار گرفته تا نه تنها در برنامه ریزی وزرای پیشنهادی ریزش داشته باشد بلکه در دوره آتی از فرو رفتن مدیران در این باتلاق ها نیز جلوگیری بعمل بیاید.

در گام آخر سه وزیر پیشنهادی بعد از عبور از این سه ایستگاه یعنی سطوح پنجگانه ، تجارب وزیر فعلی و گلوگاه های فساد دستگاه های نظارتی، برنامه های جداگانی خود را با یک هم اندیشی تلفیق و به یک برنامه نهایی تبدیل می کنند و بر اساس این محصول مشترک آماده مصاحبه نهایی با رئیس جمهور منتخب می شوند.آنوقت هر کدام از این افراد که مورد تایید رئیس جمهور قرار گرفت آن برنامه را به مجلس برای گرفتن رای اعتماد پیشنهاد می دهد.

بنابراین با توجه به داشتن روحیه حضور میدانی آقای رئیسی که در حوزه های پیشین عملکردی ایشان کاملا جلوه گری می نماید، نباید به هیچ وجه فرصت طلایی دوره انتقالی را برای انتخاب وزارای اصلح از دست داد. اگر این مهمترین وظیفه یک رئیس جمهور به خوبی انجام گیرد آنوقت است که می تواند با خیال راحت از وجود دو عنصر اساسی یعنی “هماهنگی” و “سازماندهی” در کابینه – که متاسفانه جزءحلقه های مفقوده نظام اداری نیز محسوب می شوند – اطمینان کامل حاصل نمود و سپس با آرامش به آخرین وظیفه در حلقه مدیریت یعنی “نظارت میدانی” پرداخت. نظارت میدانی شرط لازم و کافی برای اطمینان از صحت تمام مراحل پنجگانه مدیریتی است زیرا مهمترین شرط موفقیت یک رئیس جمهور خوب، ایستادن در نزدیکترین فاصله به میدان عمل است، درست مانند مربیان فوتبال که بجای نشستن در نیمکت، کنار زمین را برای هدایت تیم شان انتخاب می کنند تا به خوبی قادر باشند تکنیک ها و تاکتیک های که در جلسات هئیت دولت طراحی و مصوب نمودند در صحنه عمل نیز از نزدیک مشاهده کرده و اگر نیاز به اصلاح آنها وجود داشته باشد به قید فوریت اقدام نمایند.

خواننده معزز سلام ارسال نظر پیشنهاد و انتقاد نسبت به خبر بالا در پایین صفحه ( ثبت دیدگاه) موجب امتنان است .

ع