انقباض اقتصاد

مرکز آمار در آخرین گزارش خود اعلام کرده که در سال گذشته تولید ناخالص داخلی نزدیک به ۵ درصد کوچک‌تر شده است. بخش عمده‌ای از رشد منفی اقتصادی ناشی از کاهش درآمدهای نفتی در سال گذشته است. در این میان تنها در بخش خدمات شاهد افزایش سطح تولید بوده‌ایم. اما در کنار درآمدهای نفتی، تولید در بخش کشاورزی و صنعت روند کاهشی را طی کرده است.

بمانجان ندیمی /آینده نگر گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد رشد اقتصادی در سال ۹۷ به کمترین میزان خود از سال ۹۱ رسیده است. مرکز آمار در آخرین گزارش خود اعلام کرده که در سال گذشته تولید ناخالص داخلی نزدیک به ۵ درصد کوچک‌تر شده است. بخش عمده‌ای از رشد منفی اقتصادی ناشی از کاهش درآمدهای نفتی در سال گذشته است. در این میان تنها در بخش خدمات شاهد افزایش سطح تولید بوده‌ایم. اما در کنار درآمدهای نفتی، تولید در بخش کشاورزی و صنعت روند کاهشی را طی کرده است.
انقباض اقتصاد ایران در سال گذشته ناشی از چیست؟ برای پاسخ به این سوال کافی است نگاهی گذرا به اتفاقات سیاسی سال گذشته بیندازیم. بحران وضعیت اقتصادی از جایی شروع شد که رئیس‌جمهور آمریکا تصمیم گرفت از برجام خارج شود. در واقع خروج آمریکا از برجام آغازی بود بر مشکلات اقتصادی ایران. تحریم‌ها در دو مرحله اتفاق افتاد و کاهش درآمدهای نفتی را به دنبال داشت. با توجه به اینکه اقتصاد ایران بر پایه درآمدهای نفتی قابل تعریف است، از این رو کاهش درآمدهای نفتی موجب ورود اقتصاد ایران به فاز انقباضی شد. بنابراین بخش عمده‌ای از کاهش رشد اقتصادی ناشی از کاهش درآمدهای نفتی است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که رشد بخش صنعت در سال ۹۷ به سطح منفی ۶/ ۹ درصد رسیده است، این رشد نیز کمترین میزان پس از سال ۹۱ است. بر این اساس، در سال ۹۱، رشد بخش صنعت به میزان منفی ۱۴ درصد گزارش شده بود، اما پس از آن در عمده سال‌ها رشد بخش صنعت مثبت گزارش شده بود، حتی در سال ۹۵ نیز رشد ارزش افزوده بخش صنعت تا سطح ۲۱ درصد افزایش یافته بود، اما گزارش‌ها حاکی از آن است که تولید بخش صنعت در سال ۹۷ انقباض قابل توجهی داشته است.
کمترین رقم تولید کشاورزی در دهه ۹۰ نیز در آخرین آمار رشد اقتصادی رقم خورده است. دنیای اقتصاد در تحلیل این آمار چنین آورده است: «آمارهای مرکز آمار ایران نشان می‌دهد رشد ارزش افزوده این گروه در سال ۹۷ به سطح منفی ۵/ ۱ درصد رسیده است، این رقم نیز در دهه ۹۰ کمترین مقدار بوده است، البته نکته امیدوار‌کننده در بخش کشاورزی این است که آمارهای ۹ ماهه نشان می‌دهد، تولید بخش کشاورزی دارای رشد منفی ۱/۲درصدی بوده است، در نتیجه آمارهای جدید نشان می‌دهد که احتمالا بخش کشاورزی در زمستان سال ۹۷ دارای عملکرد بهتری نسبت به سه فصل نخست است. به نظر می‌رسد در سال جاری با توجه به میزان بارش‌های قابل توجه، بخشی از این کاهش تولید جبران شود و در نتیجه در سال ۹۸، رشد بخش کشاورزی مثبت شود. البته این موضوع منوط به این است که دسترسی برخی از مواد اولیه در بخش کشاورزی به دلیل اعمال تحریم‌ها با محدودیت روبه‌رو نشود.»
رشد مثبت بخش خدمات در سال ۱۳۹۷، نشان می‌دهد که این گروه کمتر از دو بخش دیگر (صنعت و کشاورزی)، از تحریم‌ها اثرپذیر بوده است. این روایت آمارها است. رشد اقتصادی بخش خدمات در سال ۹۷ به میزان ۰۲/ ۰ درصد بوده که تقریبا مشابه سال ۹۶ است.