امنیت در شاهنامه

از آنجا که ثابت شده شاهنامه در واقع بیان رویدادهای چند هزار سال تاریخ ایران می باشد، قابل انتظار است که در طی گزارش این تاریخ طولانی به مقولات مهم اجتماعی، از جمله امنیت هم پرداخته شده باشد. امنیت از مهم ترین مسائل جامعه بشری است که بدون وجود آن امکان فعالیت و رشد جامعه وجود ندارد.
مطالعات ژرف انجام شده روی شاهنامه گویای توجه این کتاب ارجمند به مقوله مذکور است.
اما بسیار گفتنی و جالب و نیز بایسته و لازم است این را هم یادآور شویم که خود شاهنامه به خودی خود، برای جامعه ی ما امنیت آور است! زیرا شاهنامه کتابی است که بدون توجه به نوع گویش محلی، یا مذهب محلی یا قومیت، برای همه ی ایرانیان ارزش و اهمیت دارد و سودمند است. شاهنامه وجه مشترک علاقه ی مردم ایران و بلکه فلات ایران است. لذا هنگامی که ایرانیان گرد شاهنامه جمع گردند، به انسجام ملی و یکپارچگی رسیده و از تفرقه و تشتت و پراکندگی و اختلاف و ناامنی دور شده اند. شاهنامه امنیت بخش است. امنیت ملی کشور ما می تواند حول محور شاهنامه هم جمع شود. این امر البته منافاتی با حفظ سایر ارزش های مهم ما ندارد.
از جهت تخصصی باید گفت مسائلی که زمینه ساز ثبات و امنیت جامعه هستند، مانند رفاه نسبی ، داد و عدالت، قدرت نظامی بالا، اتکا به خودی و مردم داخل کشور، تامین رفاه عمومی، همگی در شاهنامه وجود دارند و پیرامون این مفاهیم سخن ها رفته است که باید در جای و مجالی دیگر به تفصیل، به تشریح آن ها پرداخت.
بر اساس پژوهش ژرف در شاهنامه، می توان گفت نظریه امنیت از دیدگاه فردوسی در شاهنامه، «نظریه مبتنی بر خرد و داد است». به این معنا که اگر خرد و داد در جامعه ایران بر مبنای آیین، کشور و رهبری شایسته و پیوستگی مردمان باشد، امنیت بادوام حاصل می گردد.
نظریه امنیت مبتنی بر خرد و داد فردوسی، با توجه به بررسی های پژوهشی و یافته های به دست آمده مبتنی بر هر دو خصیصه مادی و معنوی است.
برخی ابیات که در شاهنامه مرتبط با مفهوم امنیت است :
وگر جز زمن دیگر آید کسی
نباید بدو بودن ایمن بسی
یا در جایی دیگر درباره ی دشمنی که شکست خورده و باز گشته است، هشدار می دهد که باز باید در مقابل او به هوش بود.
ز برگشتن دشمن ایمن مشو
زمان تا زمان آگهی خواه نو
به جایی که رستم بود پهلوان
تو ایمن بخسبی بپیچید روان
در ابیات بالا این افراسیاب تورانی است که افراد خود را درس ایمنی و امنیت می دهد.
نکته ی دیگر در خصوص حفظ امنیت جامعه ی ایرانی، پیوستگی دیانت با سیاست است.
یعنی از دید فردوسی :
چنان دین و دولت به یکدیگرند
تو گوئی که در زیر یک چادرند
نه بی تخت شاهی، بود دین به پای
نه بی دین، بود شهریاری به جای