امضای تفاهم‌نامه چهارجانبه همکاری مشترک در زمینه احیای بناهای تاریخی روستایی

این تفاهم‌نامه ظهر سه‌شنبه ۳۰ اردیبهشت ۹۹ در سالن فجر وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، به امضای ‌ صندوق توسعه صنایع‌دستی و فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی، معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی رسید.

احیای روستاها با استفاده از بستر بناهای تاریخی

هادی میرزایی مدیرعامل و رئیس هیئت‌مدیره صندوق توسعه صنایع‌دستی و فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی گفت: «صندوق احیا بر اساس بند ز ماده ۱۱۴ قانون چهارم توسعه تشکیل شد و در قانون حمایت از هنرمندان، استادکاران و فعالان صنایع‌دستی دو تکلیف و مأموریت به‌منظور حمایت، توسعه و ترویج صنایع‌دستی و فرش دستبافت به شکل ویژه به اساسنامه آن اضافه و اصلاح شد و به‌عنوان صندوق توسعه صنایع‌دستی و فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی به این مجموعه محول شد که قطعاً با همکاری وزارتخانه های صمت، میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و شرکت ملی فرش امیدواریم بتوانیم نقشی را که در حمایت، توسعه و ترویج در بخش الحاقی صندوق داریم با استفاده از بستر بناهای تاریخی به نحو احسن انجام دهیم.»

او افزود: «هدف مشترک دستگاه‌ها در این تفاهم‌نامه، احیای روستاها با استفاده از بستر بناهای تاریخی است.»

میرزائی تصریح کرد: «رکن اساسی این تفاهم‌نامه چهارجانبه بنا بر فرمایشات مقام معظم رهبری در سال ۹۶، احیای روستاها و مهاجرت معکوس است. بنیاد مسکن انقلاب اسلامی نقش اثرگذاری در توسعه روستاها داشتند و این تفاهم‌نامه بعد از مدت‌ها انجام کار کارشناسی منعقد شده است.»

او بیان کرد: «در این تفاهم‌نامه سعی کردیم ضمن پیش‌بینی اقدامات اجرایی، نقش استان‌ها، به‌عنوان متولی راهبرد و اجرای این تفاهم‌نامه بیشتر باشد و ظرفیت‌های اجرایی نهادها را به‌عنوان بستری برای اجرای این تفاهم‌نامه لحاظ کنیم.»

رئیس هیئت‌مدیره صندوق توسعه صنایع‌دستی و فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی افزود:‌ «۱۸۸ بنای روستایی در این تفاهم‌نامه احصا شده که جزو مفاخر و تاریخ گرانبها میراث‌فرهنگی کشورمان است، امیدواریم این بناها با حفاظت، مرمت، احیا و تغییر کاربری بتوانند در توسعه و اشتغال روستایی نقش مؤثری داشته باشند.»

روستاها متأسفانه در سیاست‌های ما دیده نمی‌شوند

حجت‌الله ایوبی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران در ادامه افزود:‌ «حلقه مفقوده مدیریت کشور کار جمعی و استفاده از توان یکدیگر است. روستاها متأسفانه در سیاست‌های ما دیده نمی‌شوند در حالی که روستاها ما ظرفیت خوبی دارند، ۲۴ اثر ثبت جهانی شده ما در شهرها و استان‌ها دیگر قرار دارد. این تمرکززدایی در مدیریت قابل‌توجه و ستایش است.»

او افزود: «بناهای تاریخی که یادگار فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلامی است، امانت هستند ما باید درحفظ و احیای آن‌ها تلاش کنیم. احیای این بناها به توسعه روستایی و به بازگشت دوباره به مفاهیم خوب و بلند فرهنگی کمک می‌کند.»

ایوبی تصریح کرد:‌ «در کمیسیون ملی یونسکو که پیگیر منافع ملی کشور در سطح بین‌المللی هستیم و از این اقدامات برای توسعه روستاها حمایت می‌کنیم.»

واگذاری بناهای تاریخی موجب مرمت و احیای بناهای تاریخی می‌شود

کاوه معراجی معاون برنامه‌ریزی و امور زیربنایی معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری گفت: «با امضای این تفاهم‌نامه می‌توانیم امیدوار به آینده توسعه روستاها باشیم. جزو کشورهایی هستیم که شاخص‌های توسعه روستایی‌مان بالاست و وضعیت خوبی در این زمینه داریم اما حلقه مفقوده در حوزه اقتصادی روستایی وجود داشته است.»

او افزود: «واگذاری بناهای تاریخی موجب مرمت و احیای بناهای تاریخی، بهبود معیشت و شرایط اقتصادی روستاها و به جهش تولید کمک می‌کند.»

بهسازی و احیای بافت ۳۰۰ روستای هدف گردشگری

محمدرضا شاملو معاون عمران روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی نیز اظهار کرد: «از برنامه سوم بنیاد مسکن وارد این موضوع شدیم که روستاها به لحاظ ویژگی‌های قومی، فرهنگی و تاریخی خاصی که دارند، نیازمند توجه ویژه هستند.»

او افزود: «بر همین اساس طرح بهسازی و احیای بافت‌ها در بنیاد مسکن مطرح شد و در قانون پنج‌ساله ششم ماده ۹۹ که مجلس شورای اسلامی آن را مصوب کرد، قرار شد ۳۰۰ روستای دارای بافت ارزش و هدف گردشگری با همکاری بنیاد مسکن و وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی احیا شود به‌طوری که در قانون حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی وظایف مشترکی بر عهده این دستگاه گذاشته شد و در دوره‌های مختلف نیز چندین تفاهم‌نامه با این وزارتخانه امضا شد.»

شاملو تصریح کرد:‌ «صنعت گردشگری یکی از راه‌های کمک به توسعه اقتصادی کشور است، این تفاهم‌نامه موجب حفظ بناهای تاریخی و کمک به اقتصاد روستاها می‌شود.»

زمینه‌ها و تسهیلات لازم برای احیا و بهره‌برداری از بناهای تاریخی مناطق روستایی فراهم شود

سعیدرضا جندقیان معاون امور دهیاری‌های سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور افزود: «موضوع محوری این تفاهم‌نامه همکاری در حمایت از طرح‌های احیا، مرمت و تغییر کاربری برخی از بناهای تاریخی در راستای توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی مناطق روستایی هم‌جوار با ابنیه است که در مرحله اول با شناسایی ۱۸۸ بنا در ۲۹ استان به اجرا در می‌آید.»

او تصریح کرد: «هم‌افزایی بین دستگاه‌های مربوطه و بهره‌گیری از ظرفیت نهادهای محلی و سازمان‌های مردم‌نهاد برای حفظ و احیای بناهای ارزشمند تاریخی واقع در روستاها، توسعه و ترویج و جهش در تولید و عرضه صنایع‌دستی و محصولات روستایی، ایجاد زیرساخت لازم جبرای توسعه گردشگری و بوم‌گردی در روستاهای دارای بنای تاریخی و جلب مشارکت نهادها و جوامع محلی برای بهره‌برداری هر چه بیشتر از ظرفیت‌های منطقه‌ای از جمله اهداف این تفاهم‌نامه است.»

جندقیان اقدامات مشترک در راستای انعقاد این تفاهم‌نامه را تدوین نکات، راهنمایی‌های لازم و اطلاع‌رسانی از ضوابط و مقررات جاری در خصوص حفظ و محدودیت‌های تصرف در کاربری بنا دانست و افزود: «فرصت‌های حمایتی، آگاهی‌های مرتبط با رونق گردشگری و اشتغال و رصد نحوه فعالیت و برگزاری جشنواره مشترک در تجلیل از طرح‌های موفق با جلب بیشترین مشارکت روستائیان، ایجاد مرکز مشاوره برای بهره‌برداری مطلوب از ابنیه تاریخی و زمینه‌سازی برای برگزاری جشنواره‌های موضوعی در محوطه یا مجاور ابنیه تاریخی به‌عنوان اقدامات مشترک اجرایی در راستای انعقاد این تفاهم‌نامه در نظر گرفته شده است.»

او تصریح کرد: «در این تفاهم‌نامه همچنین مقرر شده برای دهیاری‌ها و شرکت‌های تعاونی دهیاری‌ها نیز زمینه‌ها و تسهیلات لازم برای احیا، تغییر کاربری و بهره‌برداری از بناهای تاریخی واقع در مناطق روستایی فراهم شود. از این رو فرصت مغتنمی است تا دهیاری‌ها و شرکت‌های تعاونی دهیاری‌ها با مشارکت در این طرح، ضمن ایجاد اشتغال و درآمدزایی، موجب توسعه گردشگری و رونق اقتصادی در روستاهای دارای بناهای تاریخی شوند.»