از تورم آماری تا تورم بازاری

مرکز آمار تورم ۷۰ درصدی را تکذیب کرد و گفت این نرخ کاهش هم داشته؛ این ادعا را در گفتگو با کارشناسان بررسی کردیم

اقتصاددان: یگانه شوق الشعراء: اخیرا برخی از رسانه‌ها تورم ماهانه فروردین۱۴۰۲ را ۲.۵درصد اعلام کرده اند. طبق این آمار، تورم نقطه‌ای در فروردین امسال برابر با ۷.۶۸ درصد بوده و در یک قدمی۷۰درصد قرار داشته است؛ بر این اساس تورم در ماه آخر سال گذشته سیر صعودی پیدا کرده است. این خبر واکنش‌های بسیار گسترده‌ای را برانگیخت زیرا امسال سال مهار تورم نام گرفته و چنین نرخی از تورم به نوعی رکوردشکنی است.

شاخص تورم به خوبی خبر از تغییر قیمت کالا‌ها و خدمات می‌دهد لذا اعلام دقیق این شاخص برای تحلیل‌های اقتصادی می‌تواند بسیار مفید باشد. می‌دانیم که این شاخص برای ارزیابی وضعیت رفاه اقتصادی بسیار کمک‌کننده است و به همین دلیل باید نرخ مشخص و دقیقی داشته باشد. در ادامه مرکز آمار بلافاصله بعد از اعلام این خبر تورم حدود ۷۰ درصد را تکذیب کرد. مرکز آمار اعلام کرد که تورم ماهانه فروردین ۱۴۰۲نسبت به اسفند ۱۴۰۱ کاهشی بوده است. بر اساس گزارش رسمی مرکز آمار ایران در فروردین ماه ۱۴۰۲ شاخص قیمت مصرف‌کننده خانوارهای کشور به عدد ۱۸۰.۵ رسیده است که نسبت به ماه قبل، ۳.۷ درصد افزایش و نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه)، ۵۵.۵ درصد افزایش و در دوازده ماهه منتهی به ماه جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل، ۴۷.۶ درصد افزایش را نشان میدهد. بنابراین تورم ماهانه در فروردین ماه سال جاری نسبت به اسفند ۱۴۰۱که ۴.۷ درصد بوده است، کاهش یک واحد درصدی را نشان می‌دهد. این عدد برای گروههای عمده «خوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات «۴ درصد و برای گروه عمده «کالاهای غیرخوراکی و خدمات «۳.۵ درصد بوده است. دامنه تغییرات نرخ تورم سالانه فروردین ۱۴۰۲ که در کل کشور عدد ۴۷.۶ بود برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای از ۴۶.۰ درصد برای دهک دهم تا ۵۳.۴ درصد برای دهک اول است. بر این اساس فاصله تورمی دهک‌ها در این ماه به ۷.۴ واحد درصد رسید که نسبت به ماه قبل (۷.۵ واحد درصد) ۰.۱ واحد درصد کاهش داشته است. بیشترین نرخ تورم سالانه در فروردین ماه ۱۴۰۲ مربوط به استان لرستان با عدد ۵۶.۹ و کمترین مربوط به استان تهران با عدد ۴۳.۷ می‌باشد.

به عبارتی دیگر مرکز آمار تورم ۷۰ درصدی را قبول ندارد و نرخ تورم از نظر این مرکز حدود ۴۷ درصد است. البته تورم ۴۷ درصد نیز بالاترین رقم در ده سال گذشته است و حتی اگر به همین نرخ استناد کنیم باز هم کشور درگیر تورم بالایی است. در اینجا بهتر است اشاره‌ای به روند تورم در ۴۵ سال گذشته داشته باشیم؛ پیشتر گزارشی توسط بانک مرکزی ایران منتشر شده بود که حکایت از این داشت که اقتصاد ایران طی۴۵ سال فقط چهار سال تورم تک‌رقمی را تجربه کرده است. اهمیت این گزارش به بررسی روند تورم از سال ۱۳۵۷ تا ۱۴۰۱ مربوط می‌شود. در این گزارش آمده است که متوسط ساده نرخ تورم طی۴۵ سال مورد بررسی۲۱.۱ درصد و بیشترین تواتر مربوط به نرخ تورم در بازه ۱۰ الی۲۰ درصد طی۲۰ سال بوده است.

طی چهار سال متوالی منتهی به ۱۴۰۱ (۱۳۹۸ الی۱۴۰۱) نرخ تورم در اقتصاد ایران بالای۴۰ درصد بوده و بیشترین مدت ماندگاری را در این دوره داشته است. بالاترین نرخ تورم ایران طی سال‌های۱۳۵۷ الی۱۴۰۱ مربوط به سال ۱۳۷۴ و برابر با ۴۹.۴ درصد است که در سال ۱۳۷۵ به ۲۳.۲ درصد کاهش یافت. در هر صورت مردم دارند با تورم زندگی می‌کنند و در هر خریدی متوجه گرانی‌ها و تورم موجود هستند. زندگی آن‌ها و شرایط اقتصادی کشور کاری به نرخ اعلامی تورم ندارند در صورتی که مسئولین در این باره موظف هستند که آمار درستی از تورم ارائه دهند. آفتاب یزد در این گزارش به سراغ اقتصاددانان رفته و از آن‌ها سوال کرده است که کدام یک از این آمار‌ها در واقعیت جامعه ریشه دارند و نظر آن‌ها در خصوص این نرخ‌ جویا شده است:

مردم تورم را تنفس می‌کنند

فرشاد پرویزیان از دیگر کارشناسان اقتصادی در گفتگو با آفتاب یزد تصریح کرد: «با نهایت احترام به مرکز آمار به عنوان متولی رسمی آمار‌های کشور من ترجیح می‌دهم در خصوص شاخص تخصصی تورم به داده‌های بانک مرکزی استناد داشته باشم. عدم انتشار آمار مانند آمار تورم بخش مسکن، توقف آن‌ها و یا اعلام و تکذیب مشکلی را حل نمی‌کند. شاید از این مسیر صرفا صورت مسئله پاک شود اما به مشکل‌عدم شفافیت دامن می‌زند. با نگفتن آمار و یا ارائه آمار‌های ضد و نقیض هیچ مسئله‌ای حل نمی‌شود. شفافیت باعث جلب اعتماد بیشتر می‌شود؛ مردم دارند در این فضا زندگی و تورم را تنفس می‌کنند. همان کسانی که تورم کشور را انکار می‌کنند اعلام کنند با حقوق و مزایای خود اجاره، خانه چند متری را در تهران می‌توانند بپردازند.»

/پ