آمار مرگبار مصرف دخانیات در ایران

کمال حیدری، معاون بهداشت وزارت بهداشت در نشست خبری که به مناسبت هفته ملی بدون دخانیات برگزار شد، گفت: وقتی صحبت از دخانیات می‌شود، بیشتر غمگین می‌شویم. زیرا احساس می‌کنیم که همدلی لازم برای اقدام برای این کالای آسیب رسانی که هم‌ محیط زیست و هم سلامت انسان را تهدید می‌کند، انجام نمی‌شود. این درحالی است که از نظر قانونی به اندازه کافی قانون داریم. هرچند در بحث مالیات بر دخانیات، بیش از این برای وضع مالیات انتظار داشتیم؛ سیاستی که اکثر کشورهای دنیا برای کاهش تقاضای مواد دخانی در پیش گرفتند، اما متاسفانه ما به راحتی از این موضوع گذشتیم. درحالی که انتظار بود با این سیاست بتوانیم تقاضا را کاهش دهیم که به نتیجه نرسید.

او افزود: بر این اساس باید به سمت برنامه‌هایی رویم که ظرفیت قانونی دارند. باید به شکلی دستگاه‌ها، به ویژه دستگاه‌های فرهنگی، دستگاه‌هایی که در تولید این محصولات مضر نقش دارند و اصناف و… باید در این زمینه کمک کنند. ‌

چرا مالیات بر مواد دخانی اجرا نشد؟

حیدری ادامه داد: ما در حوزه مالیات بر مواد دخانی در بین بسیاری کشورها تقریبا جزو آخرین کشورها هستیم. اگر مالیات بر مواد دخانی بر اساس آنچه پیشنهاد داده بودیم، انجام می‌شد، حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان برای کشور حاصل می‌شد. در حالی که اکنون نظام سلامت بیش از ۱۰ برابر این عدد را برای عوارض دخانیات در کشور هزینه می‌کند. متاسفانه این منبع ایجاد نشد.

او افزود: چرا باید میانگین سنی مصرف دخانیات کاهش یابد و مصرف در خانم‌ها بیشتر شود. چرا دانش آموزان ما به راحتی باید به این مواد دسترسی داشته باشند، چرا همه اصناف می‌توانند مواد دخانی را عرضه کنند؟، چرا باید بحث معطر و معسل کردن مواد دخانی را در دستور کار قرار دهیم و به این اشتغال مجوز پشت مجوز داده شود؟

به گزارش اقتصاددان به نقل از ایسنا،   حیدری گفت: وقتی در مجلس بحث افزایش مالیات بر این مواد شد، اعلام شد که منجر به افزایش قاچاق می‌شود؟ آیا در این سال‌ها قاچاق تغییر کرده است؟ در حال حاضر از وضعیت موجود راضی نیستیم و ما به دنبال سلامت مردم و توسعه سلامت جامعه هستیم. باید سوال کنیم چرا باید قوانین احصا پیدا نکند؟ و چرا امروز باید مصرف دخانیات در بانوان افزایش پیدا کند و چرا باید برای جذب جوانان موضوع معطر و معسل کردن آنها در دستور کار قرار گیرد؟. در حال حاضر در این حوزه بیشترین نگرانی را برای جامعه جوانان داریم و از طرفی میانگین سنی مصرف هم پایین آمده است.

وی ادامه داد: در دوران کرونا عرضه قلیان در مکان‌هایی مانند رستوران‌ها و… ممنوع شد و بعد از آن هم باید سرو قلیان در این مراکز غیرقانونی اعلام شود. باید این موارد پیگیری شود. البته در برخی استان‌ها اجازه سرو قلیان داده نمی‌شود اما در برخی استان‌ها اصلا مدیریت نمی‌شود.

معاون بهداشت وزارت بهداشت افزود: وزارت بهداشت علی رغم بار سنگین سایر تکالیف و بی میلی‌ها، همچنان پیگیر بحث کاهش مصرف مواد دخانی است.

وی درباره استفاده دانش آموزان از مواد دخانی مانند سیگار و… گفت: وزارت بهداشت مدعی العموم سلامت مردم است. این در حالی است که هیچ مبلغی از بابت مالیات دخانیات که باید برای سلامت مردم خرج شود، عاید وزارت بهداشت نشد تا بتواند در حوزه وظایف خود اقداماتی انجام دهد. کشور ما کمترین مالیات را بر دخانیات می‌گیرد. همه مستندات درباره اثر مالیات بر کاهش مصرف ارائه شده و حال مجلس باید در این باره پاسخگو باشد.

معاون بهداشت وزارت بهداشت اظهار کرد: سالانه ۶۰ هزار نفر به دلیل مصرف دخانیات در کشور جان خود را از دست می‌دهند.

او بیان کرد: با توجه به اینکه در حوزه بهداشت در همه قسمت‌های سنی و جنسیتی برنامه‌هایی برای مبارزه با دخانیات داریم، جلساتی با آموزش و پرورش، اصناف و… گذاشتیم و بسیاری از استان‌ها به نتایج خوبی رسیدند. یکی از گروه‌های اصلی و هدف ما جوانان و نوجوانان هستند و در این حوزه برنامه‌هایی داریم. مثلا برخی تصور می‌کنند چون دود قلیان از آب می‌گذرد مضر نیست، در صورتی که همین امر باعث نفوذ سموم قلیان به بدن می‌شود و در این زمینه اطلاع رسانی می‌کنیم. یک وعده قلیان به اندازه ۶۰ تا ۷۰ نخ سیگار ضرر دارد.

حیدری افزود: عدم اطلاع از قوانین در مدرسه، در اصناف و… یکی از دلایل شیوع مصرف مواد دخانی در افراد زیر ۱۸ سال است. طبق بررسی که در سال ۱۳۹۵ انجام شد، ۳.۴ درصد نوجوانان مصرف کننده سیگار بودند که در دختران ۲.۱ درصد و پسران ۴.۸ درصد بوده است. ۵.۷ درصد نوجوانان هم مصرف‌کننده قلیان بودند که ۷.۳ درصد در پسران و ۴.۳ در دختران بوده است. آمار نشان می‌دهد دخترها به مصرف قلیان و سیگار روی می‌آوردند.

وی همچنین گفت: بدیهی است که وقتی سن دریافت سموم مواد دخانی که ۴ هزار ماده سمی و ۷۰ ماده سرطان‌زا دارد، کاهش یابد، می‌تواند در کاهش سن سرطان و مشکلات ریوی و… سریع‌تر عمل کند.