نویسنده : دکتر فاطمه پاسبان استاد موسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی بهار سال جاری بیشتر نقاط کشور درگیر پدیده سیل بود. بیش از ۲۲ استان کشور، نوروز سال ۹۸ را تحت تاثیر این پدیده پشت سر گذاشتند و بدون شک بخش کشاورزی یکی از آن بخش‌هایی بود که بر اثر سیلاب بیشترین […]
نویسنده : دکتر فاطمه پاسبان استاد موسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
بهار سال جاری بیشتر نقاط کشور درگیر پدیده سیل بود. بیش از ۲۲ استان کشور، نوروز سال ۹۸ را تحت تاثیر این پدیده پشت سر گذاشتند و بدون شک بخش کشاورزی یکی از آن بخش‌هایی بود که بر اثر سیلاب بیشترین خسارات و آسیب‌ها را دید. ورود خسارت به بخش کشاورزی به مفهوم به خطر افتادن امنیت غذایی کشور است. برای بررسی تبعات این پدیده میزگردی با حضور دکتر محمدحسین عمادی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان خوار بار و کشاورزی ملل متحد و فاطمه پاسبان، عضو هیات علمی موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی برگزار شد. در این میزگرد تنها راه مقابله با سیلاب تقویت سیستم پیش‌آگاهی معرفی شد. دلایل، ریشه‌ها و شیوه پیشگیری و پیش‌بینی سیل مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس اطلاعات ارائه شده، میزان خسارات ناشی از سیل در جهان رو به افزایش است به نحوی که خسارات سیل که در سالهای ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۰ حدود ۱۴ دلار بوده است در دوره ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴ با رشد هفت برابری به حدود ۱۰۰ میلیارد دلار رسیده است. تعداد دفعات وقوع سیل در ایران در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ نسبت به دهه ۷۰ کاهش چشمگیر داشته است اما طی سالهای ۱۳۹۰ تا۱۳۹۵، سیل‌های مخربی در کشور و استان‌های مختلف اتفاق افتاده است. مشروح این میزگرد در ادامه می‌آید:
*بهترین راه حفاظت از اثرات سیل چیست؟
پاسبان: حوادث اخیر سیل در ایران بار دیگر بر این درس تلخ تاکید داشت که وقوع این رویدادها دیگر «غیر مترقبه» تلقی نمی‌شود و باید نسبت به تکرار آن آمادگی داشت اما باید پذیرفت که مردم و بهره‌بردارانی که بیشترین صدمه را از این فجایع تحمل کردند، بیش از این، تحمل تکرار اشتباهات و خطاهای مدیریتی در فرآیند پیش‌بینی و پیشگیری از این حوادث را نخواهند داشت. تجارب موفق در مواجهه با این رویدادها در برخی کشورها نشان میدهد منطقی‌ترین شیوه حفاظت از مردم و منابع، پیشگیری و کسب آمادگی است .بخش کشاورزی و جمعیت روستایی در هر رویدادی، آسیب پذیرترین بخش اقتصادی و گروه اجتماعی هستند و لازمست در مواجهه با بحران‌های طبیعی مورد توجه بیشتری قرار گیرند .
*سیل به اقتصاد جهان چه میزان خسارت وارد کرده است؟
عمادی: سیل به معنی طغیان کردن آب، زیر آب رفتن گسترهای از زمین و طوفانی شدن میباشد . سیل در حقیقت افزایش ارتفاع آب رودخانه و مسیل و بیرون زدن آب از آن و اشغال بخشی از دشت‌های حاشیه رودخانه است و در مواردی نیز سیل می‌تواند ناشی از افزایش سطح آب دریاچه و یا دریا باشد. سیل می‌تواند با غرقاب نمودن منطقه باعث وارد آمدن خسارات بر ساختمان و تاسیسات عمومی شده و مرگ انسان‌ها و تلفات دامی به همراه داشته باشد. از سیل به عنوان یکی از بلایای طبیعی نام برده می‌شود . بلایای طبیعی که بخشی از طبیعت محیط زیست ما انسان‌ها را تشکیل میدهد با چنان شدتی حادث می‌شود که تلفات و خسارات فراوانی به همراه دارد از جمله خسارات انسانی)فوت ، بیماری ، معلولیت)، خسارات تولیدی و درآمدی و مالی، فرسایش خاک، به خطر افتادن امنیت غذایی و سلامت و بهداشت انسان و جانداران .گزارش سازمان ملل متحد تحت عنوان «هزینه انسانی بلایای مربوط به اقلیم)آب و هوا(» نشان میدهد که در ۲۰ سال گذشته ۱۵۷ هزار نفر در اثر سیل فوت کرده‌اند. این گزارش همچنین می‌گوید که بین سال های ۱۹۹۵ و۲۰۱۵ ، سیل‌ها بر ۲٫۳ میلیارد نفر اثر داشته‌اند به‌طوری که سهم سیل از مجموع افرادی که تحت تاثیر بلایای طبیعی مربوط با آب و هوا قرار گرفته‌اند در حدود ۵۶ درصد است که این رقم قابل توجهی است. در این میان خسارات اقتصادی سیل بر حسب کشور و میزان و شدت سیل متفاوت بوده است. به‌عنوان نمونه برای کشور تایلند در سال ۲۰۱۱ در حدود ۴۰ میلیارد دلار و برای آلمان در سال ۲۰۰۲ در حدود ۱۱٫۶ میلیارد بوده است.
*سیل به کشاورزی ایران چه میزان خسارت وارد کرده است؟
پاسبان: در ایران نیز بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، گرچه تعداد سیل‌های دهه ۸۰ و ۹۰ نسبت به دهه ۷۰کاهش چشمگیری داشته است اما نکته قابل تامل این است که شدت و قدرت سیل‌ها در سالهای اخیر افزایش کم سابقه‌ای داشته است.ایران به‌عنوان یکی از کشورهای واقع در کمربند خشک کره زمین با مشکل کم آبی، خشکسالی‌های متناوب و نیز سیل‌های مخرب و ویرانگر مواجه بوده است.
سیل‌های مخرب بر فعالیت‌های اقتصادی هر کشوری تاثیرگذار است و بخش کشاورزی از آن مستثنی نیست. در مطالعه‌ای که فائو در سال ۲۰۱۶ انجام داده است، آسیب و زیان اقتصادی ناشی از بلایای مربوط به تغییرات آب و هوا در بخش کشاورزی را محاسبه کرده است. نتایج نشان میدهد که آسیب و زیانهای اقتصادی سالانه از بلایای مربوط به تغییرات آب و هوایی) سیل، طوفان، خشکسالی( در جهان طی دوره ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۰ در حدود ۱۴ میلیارد دلار بوده که در دوره ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴ در حدود ۱۰۰میلیارد دلار شده یعنی در حدود ۷ برابر شده است. در این مطالعه آمده است که بخش کشاورزی در حدود ۲۵ درصد از کل تأثیرات مرتبط با آب و هوا را جذب کرده است. نکته قابل توجه دیگر آن است که هر فعالیت بخش کشاورزی تاثیر متفاوت از بحران‌های تغییرات اقلیم مورد مطالعه دریافت می‌کند. به‌عنوان نمونه محصولات زراعی در حدود ۵۹ درصد از سیل، دام و طیور در حدود ۸۷٫۶ درصد از طوفان، ماهیگیری و شیلات در حدود ۵۹ درصد از سیل و جنگل و جنگداری در حدود ۹۴ درصد از طوفان آسیب و زیان می‌بینند .این ارقام نشان میدهد که سیل می‌تواند تهدیدی برای امنیت غذایی و اشتغال و درآمد بهره برداران بخش کشاورزی بوده و از طرف دیگر به دلیل کاهش تولید و درآمد به گسترش فقر کمک کند. به‌عنوان مثال، خسارات تولیدی مستقیم ناشی از سیل ۲۰۱۰ پاکستان باعث کاهش برداشت پنبه، تولید برنج و فرآوری آن شد و در نتیجه افزایش واردات پنبه و برنج را به دنبال داشت. از مجموع ۱۰ میلیارد زیان و خسارات وارد شده به کشور پاکستان ناشی از سیل در حدود ۵۰ درصد در بخش کشاورزی اتفاق افتاده و رشد بخش کشاورزی پاکستان را از ۳٫۵ درصد در سال ۲۰۰۹ به ۰٫۲ درصد در سال ۲۰۱۰ کاهش داد و مطابق با آن تولید ناخالص ملی یا GDP از ۲٫۸ درصد به ۱٫۶ در سالهای مورد نظر کاهش یافت. سیل‌های سال ۲۰۰۴ باعث شد که در حدود ۳۳٫۳ درصد از افراد متاثر از سیل شغل خود را از دست داده و در حدود ۴۶٫۵ درصد از آنان شغل خود را تغییر داده‌اند و در بخش کشاورزی حدود ۲۳٫۳ درصد کشاورزان درگیر با سیل بیکار شدند.
عمادی: بر اساس گزارش جامع سیل، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزدای کشور طی سالهای ۱۳۹۰ تا۱۳۹۵ ، سیل‌های مخربی در کشور و استان‌های مختلف اتفاق افتاده است. همان طور که مشاهده می‌شود سیل‌های اتفاق افتاده با توجه به شدت و حوزه تاثیرگذاری، خسارات مادی متفاوتی به کشور وارد کرده که در این بازه زمانی بیشترین خسارت مربوط به سیل خوزستان در سال ۱۳۹۵ با حدود ۱۰ هزار و ۵۳۰ میلیارد ریال خسارت است.
*سیل چه تاثیری بر ضریب امنیت غذایی کشور دارد؟
عمادی: سیل در طول زنجیره ارزش محصولات کشاورزی به دلیل وارد کردن خسارت به دارایی و تاسیسات بخش کشاورزی ، جاده و حمل و نقل، زیرساخت‌ها، منابع طبیعی و محیط زیست زیانهای فراوانی را به همراه دارد که از جمله می‌توان به کاهش تولید محصول، کاهش تولید صنایع فرآوری و بسته‌بندی مرتبط با محصول، افزایش واردات و کاهش صادرات و افزایش کسری تراز بازرگانی، تهدید معیشت)افزایش بیکاری و کاهش درآمد( و افزایش سو تغذیه)کاهش درآمد و افزایش قیمت‌ها و تورم( اشاره کرد که خود مانع دستیابی به یکی از اهداف توسعه پایدار یعنی «پایان دادن به گرسنگی، دسترسی به غذا و امنیت غذایی و توسعه کشاورزی پایدار» خواهد شد.
با توجه به خسارات و زیان‌هایی که سیل به همراه خود دارد، مدیریت بلایای طبیعی در ادبیات موضوع تاکید فراوان شده است. سیل و تاثیرات سوء اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی آن به عنوان یک پدیده طبیعی همچون سایر پدیده های طبیعی به کمک علم و برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح قابل پیش‌بینی و کنترل میباشد و می‌توان خسارات ناشی از آن را به حداقل رساند.
پاسبان: مدیریت بلایای طبیعی در برگیرنده یک سری اقداماتی پیوسته و پویایی است که شامل برنامه‌ریزی جهت پیشگیری، پیش‌بینی، آموزش، ساماندهی، کنترل، نظارت و ارزیابی میباشد. با توجه به خسارات انسانی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سیل ایجاب می‌کند که ساختار مدیریت بهینه و هوشمندی به‌منظور پیشگیری و کاهش خسارت و زیانهای ناشی از سیل طراحی و پیاده‌سازی شود. با توجه به سیل ویرانگر ابتدای سال ۱۳۹۸ و خسارت‌ها و زیان‌هایی که متاسفانه برای هموطنان‌مان و کشورمان برای نسل فعلی و نسل‌های آتی به همراه داشته که هنوز ارزیابی دقیقی از خسارات و زیانهای مستقیم و غیر مستقیم آن نشده است، مدیریت بلایای طبیعی برای کشور ایران نه انتخاب بلکه الزام است و توجه ناکافی به آن خسارت‌های جبران ناپذیری را برای نسل فعلی و نسل‌های آینده به همراه خواهد داشت.
*برآوردها از خسارات سیل امسال دقیق بود؟
پاسبان: بر اساس« اعلام وزیر جهاد کشاورزی در تاریخ بیستم فروردین ماه سیلاب تا زمان اعلام خبر ۷۸۰۰ میلیارد تومان به بخش کشاورزی آسیب زده است. زراعت و همچنین امور دام، آبزی پروری، طیور و سایر زیربخش های بخش کشاورزی خسارت وارد شده که عمده خسارت‌ها نیز در زمینه زراعت بوده که در استان گلستان بیشترین خسارت را در مرحله اول داشتیم و در استان خوزستان نیز خسارت‌ها روز به روز در حال افزایش بوده که به تبع آن خسارت‌ها به حوزه کشاورزی نیز افزایش می‌یابد». در خصوص رقم اعلام شده آنچه مسلم است ارزیابی دقیق علمی که هم آثار مستقیم و هم آثار غیرمستقیم را در الگوی سیستمی برآورد کند، نبوده و برای این منظور نیاز است که محققان رشته های مختلف اقتصادی ، کشاورزی، آب ، فنی و مهندسی، اجتماعی و فرهنگی در کنار هم با طراحی مدل مناسب بتوانند آثار و پیامدهای مستقیم و غیر مستقیم، کوتاه مدت ، میان مدت و بلند مدت سیل در بخش کشاورزی، کسب و کارهای مرتبط و زنجیره ارزش را محاسبه و برآورد کند. آنچه مسلم است بخش زراعت، باغبانی ، دام وطیور، شیلات و ماهیگیری، جنگل و مرتع و منابع طبیعی استان‌های درگیر با سیل خصوصا گلستان، لرستان، خوزستان و ایلام تحت تاثیر قرار گرفته و تولیدات هر زیر بخش کاهش یافته است. به‌عنوان مثال بر اساس اطلاعات آمارنامه کشاورزی سال زراعی ۹۶ – ۹۵استان خوزستان در حدود ۱۸٫۵ درصد، گلستان ۳٫۷ درصد، لرستان ۲٫۶ درصد و ایلام ۰٫۹ درصد تولیدات زراعی کشور را در سال ۱۳۹۶ از آن خود نموده است که بیشترین سهم مربوط به استان خوزستان است .
مشاهدات میدانی از مناطق سیل زده همانند لرستان حاکی از آن است که خسارات زیادی به جاده و زیرساختهای حمل و نقل، مسکن و وسایل خانه، واحدهای تولیدی و کشاورزی)خصوصا گل گرفتگی مزارع و تلف شدن دامها( و ابزار و تجهیزات تولیدی وارد شده است. برآوردهای اولیه که به نظر نمی‌رسد برآورد کامل و جامع از خسارت‌های مالی و غیرمالی مستقیم و غیرمستقیم اتفاق افتاده سیل لرستان باشد حاکی از آن است که بیش از دو میلیون و صد هزار تومان سهم هر لرستانی از سیل اخیر است.
برآوردهای اولیه حاکی از ۳۷۰۰ میلیارد تومان خسارت سیل به این استان بوده است که بیشترین آسیب‌ها به بخش کشاورزی، راه و صنعت است در کنار خسارت‌های مادی، خسارت‌های روحی و روانی مردم به وضوح قابل مشاهده است ، مردمی که اندوخته سال‌ها کار و تلاش خود را از دست داده و در فضای ناچاری و افسردگی به سر می برند . افسردگی و ناامیدی و کاهش
سرمایه اجتماعی به مراتب مخربتر از هزینه‌های مادی سیل برای توسعه یافتگی است. با درایت و خردمندی می‌توان دوباره زیرساختهای فیزیکی را ساخت اما تقویت و ساخت سرمایه اجتماعی و ایجاد امید و نشاط هزینه بر و زمان بر است آن هم اگر درست مدیریت شود. در کنار آن، شرح وقوع حادثه از زبان مردم درگیر سیل نشان میدهد که مدیریت بحران در کشور هنوز با ضعف‌ها و کمبودهای زیادی مواجه است یکی از موضوعاتی که از اهمیت ویژه برخوردار است، مدیریت پیشگیری از بلایای طبیعی است. مدیریت هوشمند پیشگیری بلایای طبیعی انتخاب نیست، بلکه ضرورت اجتناب‌ناپذیری است به آن دلیل که افزایش رویدادهای طبیعی نه تنها قابل کنترل نیست بلکه به‌دلیل تغییر اقلیم و عوامل انسانی (سدها، ساخت‌وساز، افزایش جمعیت، قطع جنگل‌ها و غیره) و به‌صورت معنی‌دار در چند دهه اخیر در حال افزایش بوده است و آینده نیز وضعیت وخیم‌تری پیدا می‌کند. تعداد وقایع حاصل از تغییر اقلیم از صد مورد در یک دهه قبل به ۲۳۰ مورد در دهه اخیر افزایش یافته است .
* راه مقابله با سیل چیست؟
عمادی: مهمترین روش منطقی و موثر پیشگیری از این حوادث ،پیش‌بینی است. با توسعه و پیشرفت فنآوریهای مربوطه و افزایش داده‌های جهانی در دو دهه اخیر اعم از شناخت عمیق‌تر تاثیر متقابل پدیده‌های طبیعی و توسعه حیرت‌آور در فنآوریهای دیجیتال ارتباطات سطحی و فضایی باعث شده به‌طور چشمگیری در دقت پیش‌بینی‌ها و زمان پیش‌بینی پیشرفت زیادی انجام شود.
به‌نحوی که حتی در ایران توان پیش بینی حوادث اخیر هم از نظر نقطه وقوع و شدت وقوع آن از ۷۲ ساعت قبل میسر بوده است. مرحله اصلی بعد از پیش‌بینی، پیش آگهی و نهایتا پیشگیری از وقایع خسارت بار است. همان‌طور که شواهد مستندات سیل اخیر نشان میدهد، مشکل اصلی ایران در مرحله پیش آگهی و پیشگیری است .هر چند اصلاح سیستم پیشگیری نیاز به بهبود هر سه بخش ) پیش بینی، پیش آگهی و پیشگیری( دارد اما بر اساس اطلاعات وقایع اخیر اصلاح و بهبود سیستم پیش‌بینی در سازمان هواشناسی ایران نیازمند ابزار دقیق‌تر به تعداد بیشتر و دسترسی آنها به آخرین و دقیقترین اطلاعات ماهواره ای است که با تامین منابع مالی و ابزاری حصول به این مهم ساده‌ترین و سهل الوصول‌ترین بخش از سه جز فوق الذکر است.
* سیستم پیش آگهی ایران متناسب با شرایط کشور طراحی شده است؟
پاسبان: اصلاح سیستم پیش آگهی نیازمند بازنگری مفهومی، ساختاری ونهادی در ایران است. بر خلاف آنچه در ایران شناخته می‌شود، پیش آگاهی صرفا ارسال یک‌سویه اطلاعات از طریق رسانه‌های کم تاثیر رسمی نیست. این مرحله نیازمند یک سیستم خاص هشدار موثر است که با توجه به اهمیت پیام و سطح هشدار، مخاطب دقیق خود را در نقطه دقیق مورد هدف و تاثیر قرار داده و به‌جز پیام، اقدامات مورد نیاز را با لحاظ کردن عنصر زمان به مخاطب در مخاطره و مسئولین اداری واجرایی منعکس کند. سیستم پیش‌آگهی ایران عموما از سیستم موجود در مغرب زمین گرفته شده است. در این کشورها به‌دلیل تغییرات زیاد و سریع آب هوا مردم و رسانه های دولتی و خصوصی همگی نسبت به تغییرات آب و هوایی از دیر باز حساس هستند و عموم مردم عادت به مراجعه به اخبار آب وهوایی دارند. در صورتیکه در امور کشورهای شمال آفریقا و خاورمیانه و آسیای میانه که تغییرات آب هوایی در بازه‌های زمانی کوتاه و بلند کمتر است مردم عموما بر اساس فصل می‌توانند هوا را پیش‌بینی کرده و محتاج مراجعه به رسانه‌ها نیستند و عادت به مراجعه دایم و مکرر به رسانه‌ها ندارند و از سوی دیگر رسانه‌ها در این کشورها عموما تحت تاثیر اخبار ملی و بین المللی و سیاسی با گرایش دولت مرکزی هستند و همه این عوامل سطح و عمق و اعتماد مراجعه مردم را به شدت کاهش میدهد. لذا پیش آگهی از طریق اخبار آب وهوای رسانه‌های جمعی رسمی و دولتی در این کشورها از نظر گستره پوشش، سطح تاثیر و اعتماد جهت عمل و اقدام مخاطب بسیار محدود و کم اثر است. محدودیت مفهومی دیگر در مرحله پیش آگهی زبان مفهومی انعکاس اخبار هواشناسی و هشدارها به مردم از طریق رسانه‌های کم اثر است. زبان و اصطلاحات فنی و تخصصی که بیشتر در علوم و فیزیک هوا بکار برده می‌شود، همچون جبهه پر فشار و کم فشار و دیگر اصطلاحات تخصصی درک پیش‌بینی آب و هوا را حتی جهت افراد دانشگاهی با مشکل ادراکی روبرو می‌سازد. این در حالیست که دودهه اخیر در دیگر کشورها با شگردهای مختلف، هواشناسی را مجبور به ساده گویی زبان و جذابیت برنامه خود از هر طریق ممکن جهت جذب و افزایش ادراک مخاطب کرده‌اند. سازمان هواشناسی ایران نیز که بر اساس سنت دیرینه و سبک حاکم در جهان وظیفه خود را در بعد پیش آگهی و از بعدمفهومی انعکاس پیش بینی‌ها به رسانه‌های رسمی و دولتی و اطلاعیه مکتوب و رسمی به سازمان‌ها ووزارتخانه‌های مربوطه می‌داند. پس از ابلاغ پیام و هشدار کار خود را رسما انجام شده می‌داند و انگشت اتهام را پس از وقوع فجایع وقایع به بخش اجرایی که وظیفه پیشگیری را برعهده دارند، نشانه می‌گیرد. متاسفانه علیرغم رشد چشمگیر دسترسی آسان مردم به رسانه‌های اجتماعی و تلفن‌های هوشمند که در اینگونه حوادث می‌تواند نقش معجزه آسا در دسترسی دوسویه با مردم محلی دارد نادیده گرفته شده و صرفا ارسال تصاویر از فجایع و سلفی گرفتن از اینگونه رویدادها اصلی‌ترین کاربرد این تکنولوژی در ایران است.
چه راهکارهایی برای بهینه شدن سیستم پیش‌آگاهی در ایران دارید؟
عمادی: رسانه‌های رسمی و دولتی وظیفه دارند به‌طور جدی و ترجیحا ار طریق شبکه‌های منطقه‌ای و استانی به ساده‌سازی مفاهیم بر اساس زبان، گویش و قالب کلامی پیام‌های هواشناسی اقدام کنند .مصور سازی بیشتر و بهره‌گیری از انیمیشن‌های تشریحی برای تفسیر تصاویر ماهواره‌ای در رسانه‌های انبوهی و منطقه‌ای و ارائه رهنمود نهایی جهت مردم، کشاورزان و دامداران و عشایر .استفاده موثر از رسانه‌های اجتماعی و تلفن‌های هوشمند، برای مردم جهت ارتباط موثر و سریع و مورد اعتماد همچنین طراحی کانال‌های خاص خبر و اپلیکیشن‌های مناسب برای مسئولان دولتی که در وضعیت هشدار وظیفه انتقال هشدار و وظیفه پیشگیری را بر عهده دارند .تقسیم وظایف و تفکیک مسوولیت بین سازمان‌هایی که سه وظیفه فوق‌الذکر را بر عهده دارند بصورت سیستماتیک جامع تعریف نشده و نهادی که مجموعه روند فرایند را طراحی و نظارت و اصلاح کند نیز پیش بینی نشده است. هر سیستم که وظیفه جلوگیری از وقوع وقایع را بر عهده دارد باید نتیجه مدار باشد و تمام اقدامات در چارچوب نتایج مطلوب تفسیر وتاویل وتنطیم شود. تجربه چند دهه گذشته ثابت کرده است که به‌جز مشکل مفهومی و ادراکی، مشکل اصلی در پیوند حلقه‌های مفقوده که وظایف اتصال بین تفکیک سازمانی و نهادی وظایف انجام شده را انجام میدهد، است. تفکیک وظایف سازمانی نیازمند نهاد ناظر جهت تجمیع و تمرکز وظایف تا حصول به نتیجه و هدف است که همانا افزایش سطح پیشگیری است اما متاسفانه ارزیابی در عمل و در زمان وقوع حوادث و فجایع فقط در سطح کلان و توسط سه قوه به‌خصوص قوه مقننه از گلایه‌های نمایندگان مناطق سیل‌زده آغاز و به اتهامات ختم می‌شود و پس از رفع بحران و کاهش حساسیت‌ها صرفا گزارشات رسمی و سازمانی که عموما کمبود اعتبارات عمرانی، بودجه و عقب افتادگی تکنولوژیک را مسبب اصلی دانسته و قوه قضاییه نیز که به‌دنبال عامل انسانی و مقصر می‌گردد صرفا با رفتارهای اولیه و برکناری تعداد معدودی از مدیران منتهی شده و تحلیل و بهبود سیستم پیشگیری به بایگانی سپرده می‌شود .ستاد حوادث غیر مترقبه نیز عموما وظیفه هماهنگی بین سازمانی و اطلاع رسانی از صدمات پس از وقوع حادثه را بر عهده دارد .در صورتیکه وظیفه اصلی حاکمیت در هر کشوری اولا پیش‌بینی سریع و دقیق، ثانیا پیش آگهی موثر و به‌موقع گروه هدف و ثالثا، هوشمند سازی سیستم مقابله و کارآمد کردن مردم و قوای واکنش سریع در زمان مواجهه با حوادث میباشد .
پاسبان: بر اساس تحلیل‌های ارائه شده و ضرورت‌های موجود ، نظام و سیستم موجود در پیش بینی وپیش آگهی حوادث علی الخصوص در بخش کشاورزی نیازمند به تحول سریع و اساسی است. باید پذیرفت که به‌دلایل گفته شده، تعدد و تاثیر این حوادث در حال افزایش است و بدون وجود یک سیستم کارآمد پیشگیری، بخش کشاورزی و اقتصاد ملی کشور به‌صورت جدی مورد آسیب و ناخوشنودی بهره‌برداران بخش کشاورزی وروستاییان کشور خواهد شد .ظرفیت‌های بین‌المللی فنی و تجارب موفق و تخصصی در سازمان خوار و بار جهانی FAO و برنامه جهانی غذا WFP این امکان را به ایران )به‌عنوان عضوفعال این دو سازمان (خواهد داد که در بازسازی سیستم کنونی پیشگیری از تجارب موفق جهانی بهره‌برداری مناسب کند. تجارب میدانی و موفق برخی از کشورها در مواجهه سریع و موثر با حوادث طبیعی علی الخصوص بر بخش کشاورزی نیز می‌تواند در اصلاح سیستم مورد استفاده و بهره برداری قرار گیرد. بر اساس رکوردهای جهانی سریع‌ترین واکنش به بحران‌ها در سطح جهانی به سازمان برنامه جهانی غذا WFP و در بین کشورهای جهان به کشور چین تعلق دارد. بهره‌گیری از تجارب سیستم‌های موفق در سطح جهانی می‌تواند در قالب یک طرح تحول سیستم پیش آگهی هشدار ساماندهی شود و نمایندگی ایران در سازمان‌های فوق‌الذکر آمادگی کامل خود را برای اخذ همکاری و مشارکت فعال آنان را تضمین کند.
نابودی ۷۸ هزار میلیارد تومان سرمایه کشور ۱
نابودی ۷۸ هزار میلیارد تومان سرمایه کشور ۲
منبع: روزنامه شرق – سال شانزدهم-شماره ۳۴۷۹ -شنبه ۲۹ تیر۱۳۹۸
